အာဆီယံ၏ ရခိုင္အေရးခ်ဥ္းကပ္မႈ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းႏိုင္မလား

ရခိုင္ျပည္နယ္  ေျမာက္ပုုိင္းမွ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ား အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အေနာက္ႏုုိင္ငံမ်ား၏ အျမင္ႏွင့္ အာဆီယံ၏သေဘာထားတုုိ႔ သိသာစြာကြဲျပားေနသည္ ကုုိ မၾကာေသးမီကထုုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္မ်ား၌  ေပၚလြင္ေန သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တက္ေရာက္သည့္ ဇြန္လေနာက္ ဆံုးပတ္တြင္ျပဳလုပ္ေသာ (၃၄)ႀကိမ္ေျမာက္အာဆီယံထိပ္သီးအ စည္းအေ၀းအၿပီး ဥကၠ႒၏    ေၾက ညာခ်က္က အဆိုပါအေျခအေန ကို သတိျပဳမိေစသည္။ေ ၾကညာခ်က္တြင္ ရခုုိင္အ ေရးကုုိ ထည့္သြင္းထားေသာ္လည္း ျမန္မာအစုုိးရကုုိ  ျပစ္တင္ ေ၀ဖန္ထားျခင္းမဟုုတ္ဘဲ ကူညီ ပံ့ပုုိးမႈမ်ား ဆက္လက္ေဆာင္  ရြက္မည္ဟူေသာ သတင္းစကား ပါ၀င္၏။


ယင္းသည္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ေၾကညာခ်က္ျဖစ္ၿပီး အေနာက္ႏုုိင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ဥေရာပသမဂၢ(အီးယူ)၊ အေမရိ ကန္တုုိ႔ႏွင့္ ကဲြျပားသည့္ပံုစံျဖင့္ အာဆီယံက ရခုုိင္အေရးကုုိခ်ဥ္း ကပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္သူအခ်ဳိ႕က သံုုးသပ္ သည္။

‘‘ျမန္မာႏုုိင္ငံရဲ႕ဒုုကၡသည္ ျပန္လည္လက္ခံေရးအစီအစဥ္ မွာ အာဆီယံက ၀င္ကူမယ္ေျပာ  လုုိက္ေတာ့ ရွိေနတဲ့ Process (လုုပ္ငန္းစဥ္)အတြက္အေထာက္ အကူျဖစ္သြားတာေပါ့’’ ဟုု ျမန္ မာ့အေရးေစာင့္ၾကည့္သူ ဦးစုုိးျမင့္ ေအာင္က ဆုုိသည္။

အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ျပည္တြင္းေရး ၀င္ေရာက္မစြက္ ဖက္ေရးမူ၀ါဒခ်ထားသည့္ အာဆီ ယံ၏ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းအၿပီး  ဥကၠ႒၏ေၾကညာခ်က္တြင္ ျမန္ မာႏွင့္ပတ္သက္၍ စာပုုိဒ္ႏွစ္ခုု ပါ၀င္ၿပီး  လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူ အညီမ်ားကုုိ ေပးအပ္ရန္၊ ရခုုိင္ ျပည္နယ္ဆုုိင္ရာအႀကံေပးေကာ္ မရွင္၏အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကုုိ ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အာဆီ ယံက လုုပ္ေဆာင္တုုိက္တြန္းမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။

ရခုုိင္ျပည္နယ္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသာထင္ရွားၿပီး ပုုိမုုိေကာင္းမြန္ေစမည့္ အခန္း က႑မွ အာဆီယံက  ျမန္မာႏုုိင္ငံ ကုုိ  ဆက္လက္ကူညီေထာက္ပံ့မႈ ေပးမည္ဟုု တိလင္းစြာေၾကညာ သည္။

ရခုုိင္ျပည္နယ္တြင္ သာတူ ညီမွ်ဖံြ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့ ေရးအပါအ၀င္ အသုုိင္းအ၀ုိင္း    ေပါင္းစံုုအၾကား  ျပန္လည္သင့္ ျမတ္ေရး၊ ညီၫြတ္ေရးတိုု႔ကုုိျမႇင့္ တင္ရန္ႏွင့္ တရားဥပေဒစုုိးမုုိးေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတုုိ႔ကုုိ ျဖစ္ေပၚေစရန္ ျမန္မာအစုုိးရ၏ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကုုိ အာဆီယံကကူ ညီေပးရန္ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထုုိ႔အျပင္ အာဆီယံ၏ ေထာက္ခံမႈအေပၚ အေျခခံထား သည့္ ကနဦးလုုိအပ္ခ်က္ဆန္း စစ္ေလ့လာျခင္း(Preliminary Needs Assessment)ကုုိ ေဆာင္ ရြက္ေနေသာ အာဆီယံအတြင္း ေရးမွဴး႐ံုုးခ်ဳပ္ရံုုး၊ AHA Centre ႏွင့္ ျမန္မာအစုုိးရအရာရွိမ်ားကုုိ  အာဆီယံႏုုိင္ငံမ်ားက ႀကိဳဆုုိ ေထာက္ခံခဲ့သည္။ ရခုုိင္ျပည္နယ္ မွ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ား လံုုၿခံဳစြာ၊  စိတ္ခ်စြာ၊ ဂုုဏ္သိကၡာရွိစြာ ျပန္ လာႏုုိင္ေရး ျဖစ္ႏုုိင္သမွ် ေခ်ာေမာ ေစေရးႏွင့္ ထိေရာက္မႈရွိေစေရး ျမန္မာအစုုိးရ၏ ကတိက၀တ္ျပဳ မႈကုုိ အာဆီယံက အေလးအနက္ ထားသည္။

တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ အာဆီ ယံက ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ားျပန္လာ ေရး ျမန္မာႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အ ၾကား ထိေရာက္သည့္ေဆြးေႏြး ေျပာဆုုိျခင္းႏွင့္ ျမန္မာအစုုိးရ၊ UNDP၊ UNHCR တုုိ႔အၾကားခ်ဳပ္ ဆုုိထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္ အတုုိင္း  အျပည့္အ၀အေကာင္အ ထည္ေဖာ္မႈကုုိ ဆက္လက္ေစာင့္ ၾကည့္မည္ဟုု ေၾကညာသည္။

အာဆီယံထိပ္သီးအစည္း အေ၀းမစတင္မီ မေလးရွားႏုုိင္ငံ ျခားေရး၀န္ႀကီးက ရခုုိင္ျပည္နယ္ မွ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ားကုုိ ႏုုိင္ငံ သားေပးရန္ေတာင္းဆုုိ၍ ျမန္မာ အစုုိးရကုုိ ဖိအားေပးလင့္ကစား  အာဆီယံကမူ ဥကၠ႒၏ေၾကညာ ခ်က္မွတစ္ဆင့္ ဖိအားေပးမႈမ်ား ကုုိ  လ်စ္လ်ဴ႐ႈေၾကာင္း ျပသခဲ့ သည္။

သုုိ႔ေသာ္ ထိပ္သီးအစည္းအ ေ၀းမစတင္မီႏွင့္အၿပီးတြင္ ရခုုိင္ အေရးကုုိအေၾကာင္းျပဳ၍ ျမန္မာ အေပၚ  ႏုုိင္ငံတကာ၏ေ၀ဖန္ျပစ္ တင္မႈမ်ားက မနားတမ္းထြက္ေပၚ ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္  သီတင္းပတ္တြင္ျပဳလုုပ္ခဲ့သည့္  ကုုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီအစည္းအေ၀းတြင္  မဟာမင္းႀကီးမစၥစ္ဘာခ်ဲလ္လက္ က ရခုုိင္အေရးကုုိ အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

လက္ရွိရခုုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ စစ္ေရးပဋိပကၡ မ်ားႏွင့္ မုုိဘုုိင္းအင္တာနက္သံုုးစဲြ မႈ တားျမစ္ထားသည့္ျဖစ္စဥ္မ်ား ေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ားျပန္ လည္လက္ခံေရးလုုပ္ငန္းစဥ္အ ေပၚ႐ုိက္ခတ္မႈရွိသည့္ အေျခအ ေနမ်ားကုုိ စုုိးရိမ္ေၾကာင္း မစၥစ္ ဘာခ်ဲလ္လက္က ေျပာသည္။

‘‘အခုုအထိ အေျပာင္းအလဲ မရွိဘဲ တင္းမာေနတာက ဥေရာပ သမဂၢပဲ။ အီးယူက အရင္ကတည္း က လူ႔အခြင့္အေရး - Human Right ဆုုိတဲ့ စံႏႈန္းကုုိ အဓိကထား ၾကည့္တာဆုုိေတာ့’’ဟုု ျမန္မာ့အ  ေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ကုုိ ထူးေက်ာ္၀င္းက သံုုးသပ္သည္။ ရခုုိင္အေရးတြင္ အေနာက္ႏုုိင္ငံ မ်ားအၾကား ဖိအားေပးမႈမတူညီ ဘဲ အေမရိကန္ႏုုိင္ငံက ပစ္မွတ္ ထားပိတ္ပင္မႈမ်ားမွလဲြ၍ အနည္း ငယ္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းလာသည္ကုုိ ေတြ႕ရေၾကာင္း ၎က ဆုုိသည္။

သုုိ႔ေသာ္  အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကမူ ရခုုိင္ ျပည္နယ္ေျမာက္ပုုိင္းျဖစ္စဥ္မ်ား ကုုိ လူမ်ဳိးတံုုးသတ္ျဖတ္မႈအျဖစ္  ဆက္လက္တံဆိပ္ကပ္ခဲ့ၿပီး ျမန္ မာ့တပ္မေတာ္၏ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကုိ အေရးယူမႈ မလုုပ္ေဆာင္ပါက အေရးယူပိတ္ ဆုုိ႔မည္ဟုု ဆံုုးျဖတ္ခဲ့သည္။လူမ်ဳိး တံုုးသတ္ျဖတ္မႈဟူေသာ အသံုုး အႏႈန္းကုုိ အေမရိကန္အစုုိးရက တရား၀င္သံုုးႏႈန္းျခင္း မရွိေသးသ လုုိ ျမန္မာအစုုိးရကလည္း  ယင္း အသံုးအႏႈန္းကုုိလက္မခံေပ။

ထုုိ႔အျပင္  အာဆီယံထိပ္သီး အစည္းအေ၀းအၿပီး ဇြန္လကုုန္ ပုုိင္းတြင္ ႏုုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈခံုု ႐ံုုး(ICC)က  ရခုုိင္ျပည္နယ္အေရး ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏွင့္္္ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ကုုိ စံုုစမ္းစစ္ေဆးမႈ  ျပဳ လုုပ္ႏုုိင္ေရးဆံုုးျဖတ္ေပးရန္အႀကိဳ ၾကားနာမႈဌာန (Pre-Trial Chamber III)ကုုိ ဖဲြ႕စည္းတာ၀န္ ေပးအပ္သည္။ အဆုုိပါဖဲြ႕စည္းမႈ သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုုိ႔ အုုိင္စီစီ အဖဲြ႕၀င္မ်ားသြားေရာက္၍ အ ခ်က္အလက္မ်ားစုုေဆာင္းအၿပီး တြင္ တစ္ဆင့္တက္လုုိက္ေသာ ေျခလွမ္းျဖစ္သည္။

ရာဂဏန္းမွ်ေသာ ဒုုကၡ သည္မ်ားကုုိ ျပန္လည္လက္ခံ႐ံုု ျဖင့္ ႏုုိင္ငံတကာအသုုိင္းအ၀ုိင္း၏ ယံုုၾကည္မႈရရွိမည္ မဟုုတ္ဘဲ သိန္းႏွင့္ခ်ီသည့္ ဒုုကၡသည္မ်ားကုုိ  ျပန္လည္လက္ခံႏုုိင္မွသာ ေ၀ဖန္  ျပစ္တင္မႈမ်ားကုုိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုုိင္မည္ ဟုု ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက ႐ႈျမင္ သည္။

သုုိ႔ရာတြင္ ရခုုိင္ျပည္နယ္ အေရး၌ တ႐ုုတ္ႏွင့္ ႐ုုရွားက ျမန္ မာအစုုိးရဘက္မွ ခုုိင္မာစြာရပ္ တည္ထားျခင္းက ျပည္တြင္းအ ေျခအေနသည္ ႏုုိင္ငံတကာဖိအား ေၾကာင့္ မ်ားစြာေျပာင္းလဲမဟုုတ္ ဟုု ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ဦးစုုိး ျမင့္ေအာင္က သံုုးသပ္သည္။

‘‘ဒီအေျခအေနက မတုုိး တက္ေတာင္  ေနာက္ဆုုတ္သြား မယ့္အေနအထား မရွိဘူး။ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္က စိတ္ပူလာတာ အဲဒါ ေပါ့ေနာ္’’ဟုု ၎က ေျပာသည္။

ထုုိ႔အျပင္  ကမၻာ့ႏုုိင္ငံေရးအ လားအလာသည္ ႏုုိင္ငံခ်င္းအ ၾကား ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရျခင္းမ်ဳိး  ျဖစ္ၿပီး အျပတ္ျဖတ္ရသည့္အေျခ အေနမ်ဳိးမဟုုတ္ေၾကာင္းႏုုိင္ငံေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ကုုိေက်ာ္ ထူး၀င္းက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။

ယခုုဇူလုုိင္ ၁ ရက္ကစ၍  ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မစၥစ္ ရွိတ္ဟာဆီနာသည္ တ႐ုုတ္သုုိ႔ ေရာက္ရွိေနၿပီး ၎၏ခရီးစဥ္အ တြင္း ဘဂၤါလီ(မူရင္းတြင္ ႐ုုိဟင္ ဂ်ာ)မ်ားကုုိ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး မည္ဟုု ဒါကာအေျခစုုိက္သတင္း ဌာနမ်ားက ေဖာ္ျပသည္။

သုုိ႔ေသာ္ တ႐ုုတ္သည္၎၏ အက်ဳိးစီးပြားကုုိ အဓိကေရွး႐ႈ မည္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုုိင္ငံႏွင့္ပတ္ သက္၍ ၎၏ရပ္တည္ခ်က္ကုုိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ထူး ျခားစြာေျပာင္းလဲႏုုိင္မည္ မဟုုတ္ ေၾကာင္း အကဲခတ္မ်ားကသံုုးသပ္ သည္။

‘‘ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က (ဘဂၤါ လီအေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး) သူ႔အာ ဂ်င္ဒါကုုိ ခ်ဲ႕ဖုုိ႔အၿမဲစိတ္ကူးတယ္။   ျမန္မာက အဲဒီလုုိစိတ္ကူးမရွိဘူး’’ ဟုု ျမန္မာ့မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္မူ၀ါဒ ေလ့လာေရးအင္စတီက်ဳဒ္(ISP Myanmar)၏ ဆက္ဆံဆက္ သြယ္ေရးဌာန ဒါ႐ုုိက္တာဦး ေအာင္သူၿငိမ္းက မွတ္ခ်က္ျပဳ သည္။

ဘဂၤါလီဒုုကၡသည္မ်ားေန ရပ္ျပန္ေရး အာဆီယံက  ျမန္မာ ကုုိ ဆက္လက္ကူညီမည္ျဖစ္ေသာ္ လည္း ျမန္မာအစုုိးရကုုိယ္တုုိင္ ေနရပ္စြန္႔ခြာသူမ်ား ျပန္လည္ လက္ခံေရးလုုပ္ငန္းစဥ္ကုုိ ထိ ေရာက္စြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျပႏုုိင္မွသာ  ႏုုိင္ငံတကာ၏ ဖိအားေလ်ာ့ပါးမည္ဟုု ၎ကသံုုး သပ္သည္။

ကုုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီႏွင့္ အေနာက္ႏုုိင္ငံမ်ား က ေတာင္းဆုုိသည့္ သီးျခားလြတ္  လပ္ေသာစံုုစမ္းစစ္ေဆးေရး ယႏၲ ရား၊ အုုိင္စီစီခံုု႐ံုုးတင္ႏုုိင္ေရး စသည့္ဖိအားေပးမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ျမန္မာႏုုိင္ငံက အာဆီယံ ကုိ ဒုုိင္းသဖြယ္အသံုုးျပဳကာ ယင္း ဖိအားမ်ားမွ ေရွာင္လႊဲႏုုိင္သည့္အခြင့္အေရးရွိေၾကာင္း ဦးေအာင္ သူၿငိမ္းက   ဆက္လက္ေျပာသည္။ ‘‘၂၀၀၈ နာဂစ္တုုန္းကလည္း လူသားခ်င္းစာနာမႈကုုိအာ ဆီယံက ၀င္ကူဖူးတယ္။ ေအာင္ ျမင္ဖူးတယ္။ အခုုလည္းအာဆီယံ က ၀င္ကူမယ့္အေနအထား။ ျပႆနာက ကြၽန္ေတာ္တုုိ႔ကလက္ ခံဖုုိ႔  ဘယ္ေလာက္အဆင္သင့္ျဖစ္ သလဲေပါ့’’ဟုု ၎က ဆုုိသည္။