ကုလလက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္နဲ႔ ဗြီအုိေအ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခန္း

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရသူေတြအတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေပးႏုိင္ဖို႔မွာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လိုအပ္ေနေသးတဲ့အေၾကာင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္လည္းျဖစ္၊ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္တံု႔ျပန္ေရးဆိုင္ရာ ဒုတိယညိွႏိႈင္းေရးမွဴးလည္း ျဖစ္တဲ့ အာရ္ဆူလာ မူလာ က ေျပာပါတယ္။ ဒီလ ၉ ရက္ေန႔ကေန ၁၅ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ မစၥစ္မူလာရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကိုေတာ့ မစၥစ္မူလာကို မခင္ျဖဴေထြးက သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။



မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ခရီးစဥ္ေတြ သြားခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ အဓိက ဘာေတြ ေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့ရသလဲဆိုတာ သိပါရေစ။

Ursula Mueller ။ ။ လြန္ခဲ့တဲ့တႏွစ္က က်မ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလာခဲ့ခ်ိန္တုန္းက ေကာင္းမြန္တဲ့ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈတခ်ိဳ႕ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ တခုကေတာ့ ရခုိင္နဲ႔ကခ်င္ျပည္နယ္ေတြ အပါအ၀င္ ေဒသတခ်ိဳ႕မွာ တဘက္သက္ အပစ္ရပ္စဲမႈကို ဇြန္လကုန္အထိ အခ်ိန္တိုးတာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရ၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရေတြ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ပိုျပီးလုပ္လာတာလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ဒါ့အျပင္ စစ္ေရွာင္စခန္းေတြ ပိတ္သိမ္းႏုိင္ဖို႔ အတြက္ အမ်ိဳးသားအဆင့္ နည္းဗ်ဴဟာသစ္ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ မွတ္ခ်က္ေပးဖုိ႔ ဖိတ္ေခၚတာေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာျပည္သူေတြအားလံုးအတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္မီေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔မွာေတာ့ လူသားခ်င္စာနာမႈ ကူညီေပးတဲ့ မိတ္ဖက္အဖြဲ႔ေတြရဲ႕လုပ္ငန္းေတြ ပိုျပီး ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ရတာမ်ိဳး ျမင္ခ်င္ပါတယ္။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ အခုရီးစဥ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ တခုက ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ခြင့္ရဖို႔ ဆုိတာ ပါပါတယ္။ အဲ့ဒီလို ရည္ရြယ္တဲ့အတိုင္း ေတြ႔ဖို႔ေမ ွ်ာ္လင့္ထားသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ေရာ ရပါရဲ႕လား။

Ursula Mueller ။ ။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေတာ့ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးစခန္း မိုင္နာရြာကို က်မ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေရွာင္စခန္းေတြက ဒုကၡသည္ ၆၀၀ ေလာက္ကို ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားဖို႔ အစိုးရက ဦးေဆာင္လုပ္ခဲ့တာပါ။ ေျမ၊ အိမ္ယာနဲ႔ တျခား ၀န္ေဆာင္မႈတခ်ိဳ႕ ရၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အပါအ၀င္ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ေဒသခံေတြနဲ႔ က်မ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာပါတယ္။ အဲ့ဒီေဒသမွာ ဖြားလာၾကသူေတြပါ။ သူတို႔ရဲ႕စိုးရိမ္ခ်က္ ေတြကို ေျပာျပၾကပါတယ္။ သူတို႔ေတြ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏုိင္မယ့္ အခြင့္အလမ္း မရၾကတဲ့အေၾကာင္း၊ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးဖုိ႔ေျမၾကီး မရွိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဆုိေတာ့ က်မက ဒီကိုေျပာင္းေရႊ႕မလာခင္မွာ အစိုးရက သူတို႔ကို ၾကိဳတင္ ေဆြးေႏြးေျပာျပတာေတြ ရွိသလားလို႔ေမးခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ဒီမွာေနခ်င္လုိ႔ ျပန္လာၾကတာျဖစ္တယ္။ သူတို႔လုိခ်င္တာက အသက္ေမြး လုပ္ကိုင္စားေသာက္ႏုိင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ပညာေရး အခြင့္အလမ္းေတြလိုခ်င္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒီေနရာက စာသင္ေက်ာင္းေတြနဲ႔လည္း ေ၀းတာေၾကာင့္ပါ။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ က်မ ထပ္ေမး ခ်င္တာက ရွင္ ဒီကိုမလာခင္တုန္းက ေတြ႔ဆံုဖို႔ ေမ ွ်ာ္မွန္းထားသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရ မရ ဆိုတာပါ။

Ursula Mueller ။ ။ ေတြ႔ခြင့္ရပါတယ္။ က်မ ဖုန္ဆမ္ဖန္ ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ေတြ႔ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့တႏွစ္က က်မဆံုခဲ့သူပါ။ အခုခ်ိန္ထိလည္း IDP စစ္ေရွာင္စခန္းမွာ ရွိေနတုန္းပါ။ သူ႔အိမ္က အဲဒီစခန္းကေန ၁၀ ကီလိုမီတာေလာက္ပဲ ေ၀းေပမဲ့၊ ကိုယ့္အိမ္ကုိယ္ ျပန္အေျခခ်ေနထိုင္တဲ့ အေျခအေန မရွိေသးပါဘူး။ ေျမျမွဳပ္မိုင္းျပသနာေတြ၊ လံုျခံဳေရး စိုးရိမ္ရတဲ့အေျခအေနေတြ ရွိေနလို႔ပါ။ IDP စခန္းမွာကေတာ့ လူသားခ်င္စာနာမႈအဖြဲ႔ေတြက ေပးတဲ့ အကူအညီနဲ႔ ကာကြယ္မႈတခ်ိဳ႕ ရပါတယ္။ သူကေတာ့ တေန႔ အိမ္ျပန္ဖို႔ေတာ့့ ေမ ွ်ာ္လင့္ေနတုန္းပါပဲ။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ခရီးစဥ္တေလ ွ်ာက္ အစိုးရဘက္က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြရခဲ့ပါသလား။ သြားခဲ့တဲ့ေနရာေဒသေတြမွာ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ခံရတာမ်ိဳးေရာ ရွိပါလား။ ဘယ္လုိအေျခအေန ရွိပါလဲ။

Ursula Mueller ။ ။ ကခ်င္နဲ႔ ရခိုင္မွာရွိတဲ့ အစိုးရေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးတာေတြ လုပ္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း ဒီကေန႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့သလို၊ လူမႈ၀န္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ႀကီးနဲ႔လည္း ေတြ႔ခြင့္ရပါတယ္။ လူသားခ်င္စာနာမႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျပဳသေဘာေဆာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသလို၊ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ေျဖရွင္းကိုင္တြယ္မႈနည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြျပီး အကူအညီလိုအပ္သူေတြအတြက္ က်မတို႔အတူ ဘယ္လို ပူုးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္မလဲဆိုတာေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ဒီခရီးစဥ္က မစၥမူလာအတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ ဒုတိယအၾကိမ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္တဲ့ ခရီးစဥ္ဆိုတာ သိထားပါတယ္။ အရင္ခရီးစဥ္နဲ႔ အခုတၾကိမ္ ျပန္ေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ကြာျခားမႈ၊ သိသာတဲ့ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ ဘာမ်ား ေတြ႔ရတာရွိပါသလဲ။

Ursula Mueller ။ ။ စိန္ေခၚအကဲစမ္းမႈ အက်ပ္အတည္းသစ္တခ်ိဳ႕ ရွိလာတာ သတိထားမိပါတယ္။ လူေပါင္း ၃ ေသာင္းေလာက္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ မၾကာေသးခင္က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း တိုက္ပြဲေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ က်မ အထူးစိုးရိမ္ပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ၊ အကာအကြယ္ေပးမႈေတြ ခ်က္ခ်င္းလိုအပ္ေနပါတယ္။ မုိးရာသီမ၀င္ခင္ သူတို႔ေတြ ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ျပန္ႏိုင္မယ့္အေရးက ျဖစ္ႏုိင္ေခ် သိပ္မရွိလွပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ခုလို သူတို႔ တိမ္းေရွာင္ေနရခ်ိန္မွာ အစိုးရက ကူညီေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ၾကိဳးပမ္းေနတာေတြအတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔လူသားခ်င္းစာနာမႈ အဖြဲ႔ေတြ အေနနဲ႔လည္း အကူအညီေတြ တိုးျမင့္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးဖို႔ကိုလည္း က်မတို႔ ကမ္းလွမ္းထားပါတယ္။ ေနာက္ ေျခာက္လေလာက္အတြင္းမွာ သူတို႔ေတြ ကိုယ့္ရပ္ရြာမွာ ျပန္လည္ အေျခခ်ခြင့္ရဖို႔ က်မတို႔ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ တဆက္တည္း က်မ ေမးခ်င္တာက ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရးအတြက္ ေဒသခံ ကခ်င္အဖြဲ႔ေတြ၊ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ KIA တို႔နဲ႔ပါ အစိုးရက ေဆြးေႏြးေနတာေတြရွိပါတယ္။ ဒီဒုကၡသည္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥ ေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေရာ အခုခရီးစဥ္အတြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့တာရွိပါလား။

Ursula Mueller ။ ။သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ရိုဟင္ဂ်ာလို႔သံုးႏႈန္းေခၚေ၀ၚၾကတဲ့ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနရသူေတြနဲ႔က်မ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ေတြ အိမ္ျပန္ဖို႔ အေျခအေနကေတာ့ အမ်ားလက္ခံႏုိင္တဲ့အေျခအေန မဟုတ္ေသးပါဘူး။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ဒါက ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက အေျခအေနကို ေျပာတာျဖစ္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။

Ursula Mueller ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ရခိုင္က ဒုကၡသည္ေတြကို ေျပာတာပါ။ အစိုးရနဲ႔လည္း က်မ ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏိုင္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိရမယ္ဆုိတာပါ။ သူတို႔သေဘာဆႏၵနဲ႔ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈရွိရွိ၊ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အညီ ေနရပ္ ျပန္လာႏုိင္ဖို႔အတြက္ အေျခအေနေတြရွိရပါမယ္။ ဆုိေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း IDP စခန္းေတြက အေျခအေနက အဲ့ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳး စိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိမေနေသးပါဘူး။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြ အရွီန္ျမင့္ျဖစ္ပြားေနသလို၊ ျပီးခဲ့တဲ့ဒီဇင္ဘာက စလို႔ေနာက္ထပ္ ထြက္ေျပးရတဲ့ စစ္ေရွာင္အေရအတြက္က ၃ ေသာင္း ထပ္တုိးလာပါတယ္။ ပဋိပကၡက ေလ်ာ့မသြားဘဲတုိးလာတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ မစၥမူလာရဲ႕ခရီးစဥ္က ဘယ္ေလာက္ အေရးပါ ပါသလဲ။

Ursula Mueller ။ ။ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ လိုအပ္တဲ့ လူတိုင္းအတြက္ က်မတို႔ အကူအညီေတြ ေပးရပါလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕အသက္ေတြကို ကယ္တင္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားရပါတယ္။ IDP စစ္ေရွာင္စခန္းေတြအတြက္ အဓိက လုိအပ္ေနတာေတြကေတာ့ သူတုိ႔ေတြလြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ ရဖို႔၊ က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ခြင့္ေတြ ရဖုိ႔၊ ပညာေရးအခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိဖို႔နဲ႔ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အညီ အသက္ရွင္ေနထုိင္ခြင့္ ရဖို႔ပါ။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ ျမန္မာအစိုးရကိုေရာ၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းကိုေရာ ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါသလဲရွင့္။

Ursula Mueller ။ ။ ဒီႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ကာလမွာ ရွိေနတဲ့ႏုိင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ဟာလည္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြ ေပးအပ္တဲ့ေနရာမွာ ဘက္လိုက္မႈမရွိ၊ အမီအခိုကင္းကင္း၊ သမာသမတ္က်စြာနဲ႔ တကယ္ လိုအပ္ေနတဲ့သူေတြကို အကူအညီေတြ ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရကို ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာမႈအဖြဲ႔ေတြ၊ ေဒသခံ မိတ္ဖက္အဖြဲ႔ေတြအေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီေတြကို လိုအပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေပးႏုိင္ဖို႔အဆင္သင့္ ရွိေနတယ္ဆိုတာနဲ႔ ဒီလို အကူအညီေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရဖို႔ လိုအပ္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ၊ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရသူေတြကိုေရာ အားေပးစကား ဘာမ်ား ေျပာႏုိင္ပါမလဲ။

Ursula Mueller ။ ။ ရွင္တို႔ကို က်မတို႔အေလးထားပါတယ္။ က်မတို႔ေမ့မထားဘူး ဆိုတာ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

မစၥစ္မူလာရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကိုေတာ့ မခင္ျဖဴေထြးက သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာပါ။