ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္ေရး ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ မရိွေသး

ဇြန္လ ၂၀ ရက္ေန႔က ကမၻာ့ ဒုကၡသည္မ်ားေန႔ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာလည္း ကမၻာေပၚမွာ ဒုကၡသည္ အမ်ားဆံုး ထြက္ေျပးရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ တခု အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာျဖစ္ပြားေနတဲ့ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡေတြေနာက္ပိုင္း အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို ထြက္ေျပးရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ရွိေနတာပါ။ ဒီ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရး အလားအလာ ဘယ္လိုရွိေနပါၿပီလဲ။ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ မဟာမင္းႀကီး႐ံုး UNHCR ရဲ႕ အာရွေဒသဆိုင္ရာ ေျပာခြင့္ရ Caroline Gluck ကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။



မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြမွာ ထြက္ေျပးခိုလံုေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္နုိင္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဆုိေတာ့ လက္ရွိမွာ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖုိ႔ အလားအလာ နီးလာပါၿပီလား။ ဘယ္လိုမ်ား သံုးသပ္မိပါလဲ။

Caroline Gluck ။ ။ “စစ္ပြဲေတြ၊ ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသူေတြ နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သူတို႔ေတြ ေနရပ္ကို ေဘးကင္းလံုျခံဳစြာ အျမန္ဆံုး ျပန္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ က်မတို႔ UNHCR အေနနဲ႔ အၿမဲတမ္း ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။ ျဖစ္ရပ္ေတြကေတာ့ တခုနဲ႔တခု မတူၾကပါဘူး။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာလာသူေတြက သူတို႔ ေနရပ္ျပန္တဲ့အခါ ေဘးကင္း လံုျခံဳမႈရွိပါ့မလား၊ အာဏာပိုင္ေတြက သူတို႔ကို ေနာက္တႀကိမ္ ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ ညႇင္းပမ္းတာ ခံရမလား ဆုိတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ဒါက ပဋိပကၡေတြ၊ ဒုကၡသည္ေနရပ္ျပန္ေရး အေျခအေနေတြ နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ အျမဲတမ္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရတဲ့အခ်က္ပါ။ ျဖစ္ရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေတြေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ျပႆနာေတြပါ။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြကို ထြက္ေျပးခိုလံုၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္က ဘာပါလဲ။

Caroline Gluck ။ ။ “႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ အဓိက က သူတို႔ေတြ ေနရပ္ကို ေဘးကင္းလံုျခံဳစြာ ျပန္ခြင့္ရဖို႔နဲ႔ သူတုိ႔ ဘယ္သူဘယ္၀ါ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို အသိအမွတ္ျပဳတာ ခံရဖို႔ပါ။ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ ပညာသင္ၾကားခြင့္နဲ႔ ေဆးကုသခြင့္ေတြ အကန္႔အသတ္မထားဘဲ ရဖို႔ပါ။ ပဋိပကၡေတြအတြင္း ေနအိမ္ေတြ မီး႐ိႈ႕ ဖ်က္ဆီးခံရေပမဲ့၊ သူတို႔အရပ္ကိုပဲ သူတို႔ ျပန္ခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းလို တေနရာမွာ စခန္းသြင္းၿပီး ေနရတာမ်ိဳးကို မလိုခ်င္ၾကပါဘူး။ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ၊ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈရွိစြာနဲ႔ ျပန္ခ်င္ၾကတာပါ။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္မွာလည္း ဒုကၡသည္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ရွိပါတယ္။ ဒီဒုကၡသည္ေတြ နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေရာ သူတို႔ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြ ရွိပါလား။ အေျခအေန ဘယ္လိုရွိပါလဲ။

Caroline Gluck ။ ။ “ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႔ကိုေတာ့ က်မတို႔က ဖိအားေပး တြန္းအားေပးတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုယ္တိုင္က ကုိယ့္သေဘာဆႏၵ နဲ႔ ကိုယ္ ေနရပ္ျပန္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ က်မတို႔ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ဒီဇြန္လအစမွာကိုပဲ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ ျပန္ခ်င္ၾကတဲ့ ဒုကၡသည္တခ်ိဳ႕ ရွိေနတယ္လို႔ က်မတို႔ သိထားပါတယ္။ ဒီဒုကၡသည္ေတြဟာ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီ ေနထိုင္ေနၾကသူေတြပါ။ ေနရပ္ျပန္သူကေတာ့ အနည္းအက်ဥ္းသာ ရွိပါေသးတယ္။ သူတို႔ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႔ စိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထားမရွိ ေသးဘူးလို႔ ခံစားရသူေတြ မ်ားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါက အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ကိစၥျဖစ္ေနပါတယ္။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႔ UNHCR အေနနဲ႔ တြန္းအားမေပးဘူးဆုိတာက - ျပည္တြင္းမွာ စစ္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနလို႔လား၊ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြဘက္က ဒုကၡသည္ေတြက ၾကိဳဆိုလက္ခံတာမ်ိဳး မရွိလို႔လား။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။

Caroline Gluck ။ ။ “ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္ လက္ခံတဲ့ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ လံုံုျခံဳေရးနဲ႔ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈကို အာမခံႏုိင္တဲ့အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္မွ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္သင့္တယ္လို႔ က်မတို႔ ယံုၾကည္ထားပါတယ္။ ဒါမွသာ သူတို႔ေနရပ္ျပန္ရတာက ေရရွည္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ စိတ္ခ်ရတဲ့အေျခအေန မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ တဦးခ်င္းစီကပဲ သူတို႔သေဘာဆႏၵနဲ႔သူတို႔ ျပန္လိုတယ္ဆိုရင္ ျပန္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ က်မတုိ႔ ကူညီပံ့ပိုးေပးပါတယ္။ က်မတို႔ UNHCR အေနနဲ႔ကေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႔အတြက္ ဖိအားေပးတာ တြန္းအားေပးတာမ်ိဳး မလုပ္ပါဘူး။”

မခင္ျဖဴေထြး။ ။ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရးေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကေရာ ဘယ္လိုရွိပါလဲ။ အားရေက်နပ္စရာ ေကာင္းပါသလား။

Caroline Gluck ။ ။ “ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ သူတို႔ေျပာတဲ့ စကားအတိုင္း လိုက္ပါလုပ္ေဆာင္ဖို႔ က်မတို႔ကေတာ့ တိုက္တြန္းေနတာရွိပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္လက္ခံဖုိ႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၿပီ၊ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အေျခအေနရွိေနပါၿပီလို႔ သူတုိ႔ကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္လက္ေတြ႔မွာေတာ့ အဲ့ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳး ရွိေနတာကို က်မတို႔ သိပ္မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ေပးတဲ့ ကတိေတြအတိုင္း လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္တာပါ။ ရခိုင္အၾကံေပးေကာ္မရွင္ အၾကံျပဳထားသလို၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေဘးကင္းလံုုျခံဳမႈရွိစြာ၊ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အညီ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဒီအတြက္ တခ်ိဳ႕ အေရးတႀကီး မျဖစ္မေနကိုင္တြယ္ရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရပါလိမ့္မယ္။ အေျပာနဲ႔အလုပ္ညီေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဓိက တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။”

ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ မဟာမင္းႀကီး႐ံုး UNHCR ရဲ႕ အာရွေဒသဆိုင္ရာ ေျပာခြင့္ရ Caroline Gluck ကို မခင္ျဖဴေထြးက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတာပါ။