ႏိုင္ငံတကာသတင္းသမားမ်ား ညီလာခံ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ တက္ေရာက္

ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာသမား အေတာ္မ်ားမ်ားက မသိၾကေပမယ့္ ႏုိင္ငံအသီးသီးမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း ကြယ္လြန္သြားတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အထဲ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ရဲ႕လက္ထဲမွာ ကြယ္လြန္သြားတဲ့ သတင္းေထာက္ ကုိပါႀကီး ရဲ႕ပုံလည္း ပါတာကုိ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ IFJ - ႏုိင္ငံတကာသတင္းသမားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ညီလာခံကုိ တက္ေနတဲ့ ေဒၚအိအိတင္က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တျခားႏုိင္ငံအစုိးရေတြက သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးထားတာေတြဟာလည္း ျမန္မာ ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ နမူနာယူစရာအျဖစ္ ေလ့လာေတြ႔ရွိရေၾကာင္း သူက ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ တူနီးရွားႏုိင္ငံမွာ က်င္းပေနတဲ့ IFJ ညီလာခံမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းစာဆရာမ်ား အသင္းကုိယ္စား တက္ေရာက္ေနတဲ့ ေဒၚအိအိတင္ကုိ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းၿပီး ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏုိင္ငံအေျခစိုက္ International Federation of Journalists (IFJ) - ႏုိင္ငံတကာသတင္းသမားမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ႏွစ္ (၃၀) ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ ညီလာခံကုိ တူနီးရွားႏုိင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ တူးနစ္မွာ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ကေန ၁၄ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပေနတာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ဒီႏွစ္မွာ တက္ေရာက္ခြင့္ ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚအိအိတင္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံသတင္းစာဆရာမ်ားအသင္းကုိ ကုိယ္စားျပဳၿပီး ဒီညီလာခံကုိ တက္ေရာက္ေနတာမွာ ညီလာခံကုိ တက္လာၾကတဲ့ ႏုိင္ငံတကာက သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းမသိၾကေသးသူ အမ်ားအျပား ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာဆိုတာကို သူတို႔တခ်ိဳ႕ေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ မၾကားဖူးၾကဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဒီပြဲမွာက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ တက္တာဆိုတာ ဒါ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္လည္းျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီမွာက ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အေမရိကားေရာ၊ ကေနဒါေရာ၊ ေနာက္ အာဖရိကန္ႏိုင္ငံေရာ၊ ဇင္ဘာေဘြ၊ လိုင္ေဘးရီးယားကအစ အဲလိုမ်ိဳးေလးေတြေပါ့ေနာ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဆိုေတာ့ သူတို႔ Interest နဲ႔သူတို႔ေပါ့။"

ဒါေပမယ့္လည္း ဇြန္လ ၁၁ ရက္၊ ညီလာခံပထမေန႔မွာ က်င္းပတဲ့ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း ကြယ္လြန္သြားၾကတဲ့ သတင္းသမားေတြနဲ႔ ေသြးစည္းညီညြတ္ေၾကာင္းျပသတဲ့ အခမ္းအနားမွာေတာ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းက မြန္ျပည္နယ္၊ က်ဳိက္မေရာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္က ပစ္ခတ္လုိ႔ ေသဆုံးသြားရတဲ့ အလြတ္သတင္းေထာက္ ကုိေက်ာ္ႏုိင္ (ေခၚ) ကုိပါႀကီးရဲ႕ ဓါတ္ပုံ ပါ၀င္တာကုိ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“solidarity march ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီက်ဆံုးသြားတဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ကိုျပေတာ့ က်မတို႔ႏိုင္ငံက ကိုပါႀကီး နာမည္လည္းပါတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ကမာၻကေတာ့ မ်က္ကြယ္မျပဳပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ ဆိုတာကေတာ့ သူတို႔ ဘာမွသာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေတြ႔တဲ့ စကားေျပာတဲ့ အခ်ိန္ေတြကလည္း နည္းတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Meeting ခန္းထဲမွာပဲ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကိုယ့္ issue ကို ကိုယ္ေျပာတာမ်ားေတာ့ က်မတို႔အေနနဲ႔ ကမာၻက ျမန္မာကို ဒီထက္ပိုၿပီးသိေအာင္ လုပ္ရမယ္လို႔လညး္ က်မတို႔ အမ်ားႀကီးႀကိဳးစားရဦးမယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။"

အခု IFJ ညီလာခံကုိ အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံ က်င္းပေနတဲ့ တူနီးရွားႏုိင္ငံမွာ အလုပ္လက္မဲ့၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြ ဆယ္စုႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလမွာ Jasmine ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ခဲ့ရာက အာဏာရွင္အစုိးရ ျပဳက်ၿပီး ဒီမုိကေရစီ စံနစ္နဲ႔အညီ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကုိ က်င္းပႏုိင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့တာပါ။ တူနီးရွားႏုိင္ငံမွာ စတင္ခဲ့တဲ့ Jasmine ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ဘဲ Arab Spring - အာရပ္ေႏြဦးလုိ႔ေခၚတဲ့ အာရပ္ကမၻာတ၀ွမ္း ဒီမုိကေရစီအေရး လူထု လႈပ္ရွားမႈေတြ ဆင့္ကဲ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာပါ။

အာရပ္ကမၻာတခုလုံး ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္း လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာေအာင္ ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ တူနီးရွားႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ သမၼတက သူ႔ႏုိင္ငံအတြင္း သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးထားေၾကာင္း IFJ ညီလာခံဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာကုိ ေတြ႔လုိက္ရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔လည္း ဒါကုိ အတုယူသင့္တယ္လုိ႔ ေဒၚအိအိတင္က ေျပာပါတယ္။

“မေန႔တုန္းကဆိုရင္ တူနီးရွားသမၼတက ေျပာသြားတာေပါ့ေနာ္။ သူ႔လက္ထက္မွာ ဘယ္သတင္းသမားကို သူက တရားရံုးကို မေခၚဘူး။ သူ႔ကုိ ေျပာခ်င္သလိုေျပာ၊ ေရးခ်င္သလိုေရးေနတယ္ သူက ဘယ္သူ႔ကိုမွ တရားရံုးကို မေခၚဘူးဆိုတာက က်မတို႔ တိုင္းျပည္အတြက္က ေတာ္ေတာ္ေလးကို အမ်ားႀကီးလိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ က်မေတြ႔တဲ့လူတိုင္းကိုလည္း က်မကေတာ့ ျမန္မာျပည္ကပါ က်မ သတင္းသမားပါဆိုတာကို လိုက္ၿပီးေတာ့ introduce လုပ္တဲ့အတြက္ကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ မီဒီယာေလာကမွ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းျဖစ္လာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။"

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ပုိရွိလာေအာင္ တဘက္မွာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ျမန္မာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ အရည္အေသြးျမင့္တက္လာေအာင္ IFJ နဲ႔ေပါင္းၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းတန္းေတြ ပုိ႔ခ်ေပးေနေၾကာင္းလည္း သူက ေျပာပါတယ္။

ညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ ေဒၚအိအိတင္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ကုိယ္စားျပဳၿပီး ပါ၀င္ေဆြးေႏြးဖုိ႔ရွိတာမွာ က်ား/မ တန္းတူေရး၊ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ စတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကုိ အေလးေပး ေဆြးေႏြးသြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္အတြင္း သတင္းသမားေတြ အသတ္ခံရမႈ က်ဆင္းခဲ့ေပမယ့္ မႏွစ္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ကမၻာတ၀ွမ္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြ အသတ္ခံရတဲ့ႏႈန္း ျမင့္တက္လာခဲ့တာမွာ စုစုေပါင္း ေသဆုံးသူ ၉၄ ေယာက္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းမွာ IFJ က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။