ျမန္မာမီဒီယာေလာက အခက္ႀကံဳ

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စတုတၳမ႑ိဳင္ သတင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္း ေလာကဟာ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း အခက္ခဲဆံုး အေနအထားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ သတင္းပညာရပ္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းက အစ၊ စစ္တပ္က သတင္းမီဒီယာ သမားေတြကို တရားစြဲဆိုေနတာေတြ အဆံုး စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔လည္း ရင္ဆိုင္ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထု အၾကား သတင္းပညာကို နားလည္ သေဘာေပါက္ေစဖို႔ ေက်ာင္း သင္ရိုးညႊန္းတမ္းေတြမွာ ထည့္သြင္းေပးဖို႔ လိုပါတယ္ လို႔လည္း သတင္း ပညာရွင္ေတြက တိုက္တြန္းပါတယ္။ VOA သတင္းေထာက္ စိုင္းျပည့္သူကေျပာျပေပးမွာပါ။



လက္ရွိ သတင္းမီဒီယာ ရဲ့ အခန္းက႑ဟာ ဆယ္စုနွစ္အတြင္း အခက္ခဲဆုံး အေနအထား ကို ေရာက္လာ ၿပီးေတာ့ စိန္ေခၚမႈေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ ရန္ကုန္ သတင္းစာပညာေက်ာင္းရဲ႕ ဒါရိုက္တာ ဦးရဲနိုင္မိုး ေျပာပါတယ္။

“ေငြေရးေၾကးေရးက ေစ်းကြက္ထဲမွာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ရပ္တည္ဖို့ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ရင္ဆိုင္ေနရတယ္။ တပ္မေတာ္ အပါအ၀င္ အဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးေကာ ပုဂၢိဳလ္ေတြကေကာ သတင္းမီဒီယာေတြ အေပၚမွာ တရားစြဲဆိုမႈေတြ တိုက္ခိုက္မွုေတြ ရွိေနတယ္။ ”

၂၀၁၄ ကေန ဒီကေန႔ ထိ ငါးႏွစ္တာကာလအတြင္း မွာ ပုံနွိပ္/ထုတ္ေ၀ ခြင့္ ရတဲ့သူ ေလးေထာင္သုံးရာေက်ာ္ စာရင္းကိုျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ေစ်းကြက္မွာ ေရရွည္ ရပ္တည္နိုင္္ဖို႔အတြက္ ေငြေၾကး ကို အဓိကထားလာတဲ့အခါ ကိုယ့္ရဲ့ မီဒီယာ အရည္အေသြးပိုင္း၊ က်င့္၀တ္ ပိုင္းေတြ မွာ အားနည္းမႈေတြ ရွိလာတယ္လို႔ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ တြဲဖက္ အတြင္းေရးမွဴး ဦးျမင့္ေက်ာ္က အခုလို VOA ကို ေျပာပါတယ္။

“မီဒီယာရဲ့ ရပ္တည္ေရးအပိုင္းေပါ့ မီဒီယာက စရိတ္ေတြေလ ွ်ာ့ခ်လာ ျဖတ္ေတာက္လာတယ္။ မီဒီယာကိုယ့္ဟာကိုယ္ မရပ္တည္နိုင္ရင္ အဲဒီမွာအဲဒိီ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အားနည္းခ်က္ေတြျဖစ္ေစနိုင္တယ္။ ဥပမာ သတင္းေထာက္တစ္ေယာက္က သတင္းပုဒ္ေရ မ်ားမ်ားထုတ္ရရင္ အဲဒီမွာ အမွားအယြင္းေတြ ေလ်ာ့ရဲမႈေတြ အရည္အေသြး ေလ်ာ့က်လာတယ္။ ”

သတင္းမီဒီယာပိုင္း ကေန ကိုယ့္ရဲ့ သတင္းစာပညာ အရည္အခ်င္းေတြ ျမင္႔မားဖို႔ ၊ကိုယ့္ရဲ့က်င့္၀တ္ ပိုင္းဆိုင္ရာ စံႏႈန္းစံထားေတြကို လုိက္နာဖို႔ လိုအပ္သလို ဒီထက္ ပိုၿပီး ေတာ့ သတိထား သင့္တဲ့ အေၾကာင္း ဦးျမင့္ေက်ာ္က သံုးသပ္ပါတယ္။

“ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ မီဒီယာ အမည္ခံၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ဥပမာ ေငြေၾကးေတာင္းတဲ႔ ကိစၥတို ့ ေငြညွစ္တဲ့ ကိစၥတို႔ အဲ့လိုမ်ိဳးဟာေတြ ကလည္း ဟို သက္ဆိုင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ေတြကလည္း ရွင္းလင္းဖို႔လိုတယ္။ မီဒီယာဘက္ကလည္း ၀ိုင္း၀န္းၿပီးေတာ့ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္ေလ။ မီဒီယာက ဟို လူတိုင္းလုပ္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ အမ်ားစု လုပ္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ သို့ေသာ္ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ မီဒီယာ သတင္းေထာက္ အမည္ခံထားတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြ ရွိတယ္။ အဲလိုဟာေတြရွိတယ္။ အဲဒီဟာေတြကလည္း သက္ေရာက္မႈက ေတာ့ အားလုံးအေပၚမွာ သြားက် ေရာက္တာ မ်ိဳးေတြ လည္း ရွိတယ္။”

လုပ္ႀကံသတင္း၊ ဘက္လိုက္သတင္း စတဲ့ သတင္းတုေတြ ေၾကာင့္လည္း ျပႆနာ ေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိလာနိုင္တာေၾကာင့္ မီဒီယာပိုင္း ကေန လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ကိုလည္း ဦးရဲနိုင္မိုးက ေထာက္ ျပပါတယ္။

“ ဒီထဲမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္က ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာ ျပည္သူလူထုဆိုတာ ဆုိရွယ္ မီဒီယာ ကိုသုံးေနတာကိုး။ ျပည္သူလူထုၾကားထဲမွာ မီဒီယာ တက္ေျမာက္မႈ မီဒီယာကို နားလည္မႈ မီဒီယာ Literacyကို ဒီ့ထက္ပိုၿပီးေတာ့ ပ်ံ႕ပြားေအာင္ လုပ္သင့္တယ္လို႔ေတာ့ ထင္တယ္။ က်ေနာ္႔ အျမင္အရေတာ့ သတင္းစာပညာ သတင္းမီဒီယာကို ျပည္သူလူထုေတြ က်ြမ္းက်င္ဖို႔ထက္ တကယ္ေတာ့ ပညာေရးစနစ္မွာပါ ထည့္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားသင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ”

သတင္းမီဒီယာ ရပ္တည္ေရး နဲ႔ တရား ဥပေဒ စိုးမိုးမႈရွိေရး အတြက္ အစိုးရ ဘက္ကလည္း ျပန္လည္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ ဦးျမင့္ေက်ာ္ က အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ဖမ္းဆီးခံရတာတို့ ၿခိမ္းေျခာက္က္ခံရတာတို႔အဲလိုေနရာေတြ ကိစၥမ်ိဳး ေတြမွာလည္း တကယ့္ တရား မွန္ကန္တဲ့ တရားမ်ွတတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ တရားမ်ွတတဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မ်ိဳး ျဖစ္ဖို႔လိုတာေပါ့ေနာ္။ အဲ့အပိုင္းေတြလည္း အစိုးရ လုပ္ေဆာင္ေပးနိုင္တဲ့ ဟာေတြ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ သတင္းမီဒီယာ ရပ္တည္ေရး ဆိုရင္ေတာ့ အစိုးရက ကူညီတာမ်ိဳး ေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳး မရွိေသးဘူး။ အဲဒီ အပိုင္းမ်ိဳးမွာလည္း ကူညီေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးကို အစိုးရက ဘယ္လိုကူညီနိုင္မလဲ ဆိုတဲ့ ဟာမ်ိဳးကို စဥ္းစားဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။”

နိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ နွင့္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ တို႔ က မီဒီယာအခန္းက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ အတြက္ ေမ ၃ ရက္ေန႔ က က်ရာက္တဲ့ ကမၻာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ မွာ သ၀ဏ္လႊာေတြ အသီးသီး ေပးပို ့ခဲ့ၾကေပမယ့္ သတင္းမီဒီယာေတြ အေပၚ အျမင္ၾကည္လင္မႈ၊ အစိုးရနဲ႔ ျပည္သူအၾကား ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ေပါင္းကူးတံတားအျဖစ္ အခုိင္အမာဘရပ္တည္ႏိုင္ေရး ဘယ္အတိုင္းအတာ အထိ အားေပး သြားမလဲ ဆိုတာကေတာ့ ေစာင့္ၾကည္ၾကရဦးမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ သတင္းပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ ေနၾက ပါတယ္။