ကန္လႊတ္ေတာ္ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠဌ ရခိုင္အေရး အႀကံျပဳခ်က္အေပၚ ေ၀ဖန္မႈေတြ ထြက္ေပၚ

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က အကာအကြယ္မေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီနယ္ေျမကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို လဲႊေပးဖို႔ ၀ါရင့္ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အေပၚ ေ၀ဖန္တုန္႔ျပန္မႈေတြထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဇြန္လလယ္ေလာက္က အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေတာင္အာရွအတြက္ ၂၀၂၀ မွာ သံုးစဲြမယ့္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္လ်ာထားခ်က္ ၾကားနာပဲြမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အာရွ-ပစိဖိတ္ေရးရာ ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠဌ Bradley Sherman က သမၼတ Trump အစိုးရကို အဲဒီလို အႀကံျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ၂၀၂၀ ျပည့္နွစ္အတြက္ ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ ဘတ္ဂ်က္လ်ာထားခ်က္ ၾကားနားပဲြကို ျပဳလုပ္ရာမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ အေရးကို အေလးေပး ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ၾကားနားပဲြကို ကမကထျပဳခဲ့တဲ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အာရွ-ပစိဖိတ္ေရးရာ ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠဌ ၀ါရင့္ ဒီမိုကရက္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Bradley Sherman က အဖြင့္မိန္႔ခြန္း ေျပာရာမွာ ေတာင္အာရွေဒသမွာရွိေနတဲ့ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈကိစၥရပ္အပါအ၀င္သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္းျဖစ္ေနတဲ့ တမီးလ္နဲ႕ Sinhalese တို႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡ မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ရပ္တည္ခ်က္သေဘာထား အျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ကိစၥ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ သိန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ လက္ခံထားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို သူ႕အေနနဲ႕ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ သူတို႔ကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ အစိုးရေအာက္မွာပဲ ရွိသင့္ေၾကာင္း Bradley Sherman ကအခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ေနထိုင္တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕အခြင့္အေရးကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ဳိး ျမန္မာအစိုးရက မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီေဒသအစိတ္အပိုင္းကို ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ ကို အကူအညီေပးဖို႔ စိတ္ဆႏၵရွိေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္လ ဲႊေျပာင္းေပး တာကို အေမရိကန္အစိုးရ အေနနဲ႕ ေထာက္ခံသင့္တယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႕ သူတို႔ကို ဖ်က္စီးမယ့္သူမဟုတ္ပဲ ကာကြယ္ေပးတဲ့ အစိုးရမ်ဳိးေအာက္မွာ ရွိသင့္ပါတယ္။”

ၾကားနာပဲြအတြင္း ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက တာ၀န္ရွိသူေတြ ထြက္ဆိုရာမွာလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို USAID အေမရိကန္ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေပးေရးေအဂ်င္စီကအကူအညီေပးေနတဲ့ ကိစၥေတြကိုလည္း တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ Cox’s Bazar မွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို အေမရိကန္အစိုးရ ဘယ္လို အကူအညီေပးေနသလဲဆိုတာကိုလည္း ၾကားနာပဲြ တက္ေရာက္လာတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြကလည္း အေလးထား ေမးခြန္းထုတ္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဆပ္ေကာ္မတီ ဥကၠဌ Sherman ကေတာ့ ၾကားနာပဲြမွာ ထြက္ဆိုခဲ့သူေတြထဲ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ေတာင္နဲ႕အလယ္အာရွေရးရာ အေမရိကန္ ယာယီလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Alice Wells ကို ရိုဟင္ဂ်ာအေရးမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လဲႊေျပာင္းေပးေရး အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္သေဘာထားကို အခုလိုေမးခဲ့ပါတယ္။

“ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံသားခံယူခြင့္ မေပးဘူး၊ အကာအကြယ္မေပးဘူး ဆိုရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ လဲႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရက ေထာက္ခံမလား။”

ယာယီလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Alice Wells ကေတာ့ အခုလို ေျဖဆိုသြားပါတယ္။

“အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ အစဥ္အလာအရ ရပ္တည္ခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပိုင္ဆိုင္မႈနဲ႕ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈကို ေလးစားေထာက္ခံဖို႔ျဖစ္တယ္လို႔ က်မယူဆပါတယ္။”

ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဆပ္ေကာ္မတီဥကၠဌ Sherman ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေအာင္လင္းကို ဗီြအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ သူကအခုလို တုန္႔ျပန္ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔နဲ႕ အဓိကဆက္ဆံခဲ့တာကေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနကို လမ္းညႊန္တာကေတာ့ သမၼတအိမ္ေတာ္ (White house) ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာတဲ့ကိစၥကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ အဓိကအေရးယူေဆာင္ရြက္ပါတယ္။”

ဆပ္ေကာ္မတီဥကၠဌ Sherman ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ဟာ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိတဲ့အျပင္ ေဒသတြင္း အေၾကာင္းအရာေတြကို သူ႕အေနနဲ႕ နားမလည္ဘူးဆိုတာ ထင္ရွားေၾကာင္း ျမန္မာ့အေရးကြ်မ္းက်င္သူ Georgetown တကၠသိုလ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါေမာကၡ David Steinberg က အခုလို မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။

“သင့္တင့္မွန္ကန္မႈ မရွိတဲ့ အႀကံေပးတင္ျပခ်က္ဟာ ေဒသရဲ႕ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းနဲ႕ အဲဒီေဒသရဲ႕ ထိလြယ္၊ရွလြယ္ အေနအထားကိုလံုး၀နားမလည္ဘူးဆိုတာ ျပသေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး အႀကံေပးတင္ျပခ်က္ဆိုတာကို ဘယ္အစိုးရကမွ လက္ခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”

ၾကားနာပဲြအတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႕ အျပန္အလွန္ ေမးခြန္းထုတ္ေျပာဆိုရာမွာ Bradley Sherman က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း လဲႊေျပာင္းေပးေရး အႀကံျပဳခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္လို႔ အရင္က ဆူဒန္ႏိုင္ငံကေန ေတာင္ဆူဒန္ ခဲြထြက္ခဲ့တုန္းက အေမရိကန္က ေထာက္ခံခဲ့တဲ့ကိစၥကို ႏႈိင္းယွဥ္ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ ပါေမာကၡ Steinberg က အခုလို တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

“ဆူဒန္ႏိုင္ငံ ကိစၥက သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဆံုးျဖတ္တာျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြ အခ်င္းခ်င္း ကဲြတဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဆူဒန္အစိုးရဘက္ကလည္း ေနာက္ဆံုးမွာ သေဘာတူခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရက ဒီလိုခဲြေပးရမယ့္ ကိစၥ သေဘာတူမွာ မဟုတ္သလို၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရဘက္ကလည္း သေဘာတူမယ္လို႕ အာမခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာလို႕လည္းဆိုေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လက္ခံခ်င္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလႊတ္ေတာ္အမတ္ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ဟာ လက္ေတြ႕နဲ႕ ကင္းကြာေနပါတယ္။”

ကာလီဖိုးနီးျပည္နယ္အေျခစိုက္ ရွမ္းစာေပနဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈအသင္း ဥကၠဌ ေဒါက္တာ စိုင္းေထြးေမာင္ရဲ႕ တုန္႕ျပန္ခ်က္ကလည္း-

“က်ေနာ္အျမင္ေတာ့ အဲဒီဟာက မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ဟာ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ပိုင္တဲ့နယ္ေျမျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ပိုင္နက္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီနယ္ေျမကို က်ေနာ္တို႔ တိုင္းတပါးကို ေပးရမယ္ဆိုရင္ ဒါေတာ့ လံုး၀က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႕ လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို ၾကည့္ရွဳဖို႔၊ ကူညီဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကုလသမဂၢပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အျခားႏိုင္ငံေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ကူညီမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳဆိုပါတယ္။”

အခုလို ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္ေျမပိုင္နက္ က်ဴးလြန္မႈနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္အေပၚမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႕ေရာ ျမန္မာနဲ႕ပါ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္တဲ့ အိႏၵိယအေနနဲ႕ ေထာက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူးလို႕ အိႏၵိယထုတ္သတင္းေတြမွာ ေဖၚျပခဲ့ၾကပါတယ္။