သန္စြမ္းေသာ ကမၻာႀကီးျဖစ္ဖုိ႔ရာ

ေန႔စဥ္ယူေသာ သတင္းစာေရာက္ၿပီ။ လုပ္လက္စအလုပ္မ်ားကို ပစ္ခ်ထားလိုက္၍ သတင္းစာကို အ ေျပးအလႊားလွန္ရသည္။ ေရွ႕ဆံုး ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသတင္း၊ ကမၻာႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရးသတင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသတင္း၊ ထို႔ေနာက္ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ေဆာင္းပါး စသည္ျဖင့္ အစဥ္လိုက္လွန္သြားရသည္။ ယေန႔ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ ေဆာင္းပါးက ထူးထူးျခားျခား ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ကမၻာ့အိမ္သာမ်ား ေန႔ဆုိပဲ။ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၉ ရက္ သည္ World Toilet Day။ ကြၽန္မ ပဲညံ့၍လားမသိ၊ ယခုမွ ၾကားဖူး သည္။ စိတ္ဝင္တစား ဆက္ဖတ္ ေသာ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ သံုးပံုတစ္ ပံုေက်ာ္သည္ သန္႔ရွင္းေသာ ယင္ လံုအိမ္သာ မသံုးစြဲႏုိင္ေသးဟု ဆုိ ထားသည္။ ဖ်ားသြားေလာက္ ေသာ အေရအတြက္ပင္။



ထိုအထဲတြင္ ကြၽန္မတုိ႔ႏုိင္ငံ သားေတြေကာ မည္မွ်ေလာက္ ပါေနႏုိင္ပါသနည္း။ သိပ္မနည္း လွဟု ထင္မိသည္။ LDC ကိန္း ဂဏန္းႀကီးသည့္ ႏုိင္ငံေပပဲ။ ေကာင္းေကာင္း ပါႏုိင္ပါလိမ့္ မည္။ မသက္မသာ စိတ္အေတြး မ်ား ျဖန္႔ၾကက္ေနမိစဥ္ ငယ္ရြယ္ စဥ္က ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ရေသာ သန္႔စင္ခန္း ေခၚ အိမ္သာမ်ား၏ အခန္းက႑အဖံုဖံုကို ျပန္လည္ ျမင္ေယာင္လာမိပါသည္။

ကြၽန္မတုိ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ ဇာတိအင္ကြင္းရြာေလး သို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္တုိင္း ဒုကၡတစ္မ်ိဳး ႀကံဳရတတ္ပါသည္။ တစ္ရြာလံုး အိမ္သာ မည္မွ်ရွိ သည္မသိပါ။ ဝမ္းသြားလိုလွ်င္ ရြာအေနာက္ဘက္က ႐ိုးထဲသို႔ ေျပးၾကရသည္။ သစ္ပင္ အငယ္၊ အလတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိ ေသာ ေျမခပ္နိမ့္နိမ့္႐ိုးေလးသည္ လူငုတ္တုတ္ ထိုင္လိုက္ပါက ေပ်ာက္သြားသည္အထိ စိမ္းစိုေန ခဲ့ေပသည္။ ေၾကာက္ရမွန္း၊ လန္႔ ရမွန္းမသိ။ ကိစၥၿပီးေသာ္လည္း မျပန္ၾကေသး။ ဆက္ၿပီး ကစား ေနခဲ့ၾကေသးသည္။ ရြာသားမ်ား အတြက္ အိမ္သာတစ္ျဖစ္လဲ ႐ိုး ေလးသည္ မီးဖိုေခ်ာင္အတြက္ ေလာင္စာထင္းအျဖစ္ ျဖည့္ဆည္း ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ယခုမူ အစအန မွ်သာ က်န္ေပေတာ့သည္။

ထို႔ေနာက္ မူလတန္းျပ ဆရာမအျဖစ္ လက္တက္ႀကီးရြာ သို႔ အလုပ္ဝင္ရေသာအခါ အိမ္ သာျပႆနာကို ပံုစံတစ္မ်ိဳး ေျပာင္း၍ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည္။ ရြာ တြင္ ကြၽန္မ ေနရေသာအိမ္မွာ အိမ္သာမရွိပါ။ အိမ္သားမ်ား မည္သို႔ စခန္းသြားၾကသည္မသိ။ ကြၽန္မကေတာ့ ႏွစ္အိမ္ေက်ာ္မွ အိမ္သာသို႔ေရာက္ေအာင္ သြား တက္ခဲ့ရသည္။ ထိုအိမ္၏ ႏြား တင္းကုပ္ႏွင့္ ဆက္ေနေသာ ေျမေပၚ ႐ိုး႐ိုးအိမ္သာေလးသို႔ သြားတက္ခဲ့ရသည္ကို ယေန႔တုိင္ မေမ့ႏုိင္ပါ။

ေနာင္တစ္ခ်ိန္ အထက္တန္း ျပဘဝျဖင့္ ဇလုပ္ႀကီးရြာသို႔ ေရာက္ခ်ိန္တြင္မူ ဆရာမေလးဦး စုကာ လယ္သမားအဘတစ္ဦး၏ အိမ္တြင္ ေနခဲ့ၾကရပါသည္။ ေစ တနာေကာင္းေသာ ထိုအဘသည္ သက္ငယ္ပ်စ္မ်ားကာ၍ ဆီးသြား ခန္းေလး သီးသန္႔လုပ္ေပးသည္။ တြင္းခပ္တိမ္တိမ္ျဖင့္ လံုၿခံဳေသာ အိမ္သာေလး ေဆာက္ေပးသည္။ ရက္သတၱႏွစ္ပတ္တစ္ခါေလာက္ ကြၽန္မတုိ႔ အိမ္ျပန္ခ်ိန္တြင္ အျပင္ ဆြဲထုတ္၍ မီး႐ိႈ႕ပစ္ရာ ေတာအိမ္ သာေလးပင္ ျဖစ္လင့္ကစား သန္႔ ရွင္းမႈရွိပံုကို အၿမဲသတိရေနခဲ့ပါ သည္။

ထိုအခ်ိန္မ်ားေနာက္ပိုင္းမွ ကြၽန္မတုိ႔ ၿမိဳ႕နယ္သည္ စီမံကိန္း ဝင္ဟုဆုိကာ ယူနီဆက္မွေပး ေသာ ပလတ္စတစ္ပိုက္၊ အိမ္ သာခြက္တုိ႔ရကာ ေရေလာင္းအိမ္ သာမ်ားအဆင့္သို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ၾက သည္။ က်င္းကိုေတာ့ ေျမႀကီးတူး၊ ႐ိုင္ပတ္ကာ အေပၚမွ ထရံ၊ ဝါး ကပ္ စသည္တုိ႔ျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားခဲ့ ၾကေသးသည္။ တစ္ဆင့္ေတာ့ ျမင့္တက္လာခဲ့ေသာ္လည္း သန္႔ ရွင္းစြာ အသံုးျပဳေရး၊ အိမ္သာအ ဆင္းတြင္ လက္ကို ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာေရးတုိ႔တြင္မူ အား နည္းေနဆဲ အေနအထားပါ။

အိမ္တစ္အိမ္၏ အေနာက္ ဘက္တြင္ တည္ရွိတတ္ေသာ္ လည္း အေရးပါမႈ ေရွ႕တန္း ေရာက္ေနသည္မွာ အိမ္သာမ်ား ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ က်န္းမာေရးအ တြက္ အေရးႀကီးသည့္ သူတို႔အ ေၾကာင္းကို ကြၽန္မတို႔ႏုိင္ငံတြင္ ေရးဖြဲ႕တင္ျပမႈ သိပ္မေတြ႕ရပါ။ ၾကဴေမႊး၏ ဟာသဝတၳဳတစ္ပုဒ္ တြင္ အိမ္သာလုတက္ၾကျခင္းကို ဖတ္ဖူးသည္။ ႏြမ္ဂ်ာသိုင္းဝတၳဳမ်ားတြင္ သူေဌးသမီးက ပြဲ႐ံုပိုင္ရွင္၏ သားျဖစ္သူ သူမခ်စ္သူ အိမ္သို႔လိုက္သြားရာ တြင္းအိမ္သာႀကီး ကိုၾကည့္၍ လန္႔သြားပံု၊ တကၠ သိုလ္ေက်ာင္းက အိမ္သာခန္းထဲ တြင္ ျမားျဖင့္ ရယ္စရာမ်ား ၫႊန္ ျပထားပံုတုိ႔ကို ဖတ္ဖူးပါသည္။

႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းမ်ားတြင္ ဝမ္းႏုတ္ေဆးစားမိ၍ အိမ္သာလု တက္ရေသာ အခန္းမ်ားကိုသာ ဟာသျပကြက္အျဖစ္ ႐ိုက္ကူး ထားသည္ကို ၾကည့္ဖူးပါသည္။ အေနာက္တုိင္း႐ုပ္ရွင္မ်ားတြင္ ဗိုလ္ထုိင္အိမ္သာ ကမုတ္ခြက္ထဲ သို႔ ေခါင္းႏွစ္၍ လူသတ္ေသာအ ခန္း၊ ကိုရီးယား႐ုပ္ရွင္မ်ားတြင္ ကမုတ္ခြက္၌ ေခါင္းစိုက္၍ ပ်ိဳ႕ အန္ေသာ အခန္းတုိ႔ကိုၾကည့္ရရာ သူတုိ႔အိမ္သာမ်ား၏ သန္႔ရွင္းမႈ ကို အံ့ဩမိပါ၏။

အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ေဘာလိဝုဒ္ ကား Toilet သည္ ကမၻာေက်ာ္ သည္အထိ ေပါက္သြားခဲ့သည္။ အာရာဒါးနား (ေဘာ္ဘီ) Slum-dog Millionaire ကဲ့သို႔ နာမည္ ေက်ာ္႐ုပ္ရွင္မ်ားကို ႐ိုက္ကူးႏုိင္ခဲ့ ေသာ အိႏၵိယဒါ႐ိုက္တာမ်ားသည္ Toilet, Pad Man ကဲ့သို႔ ရသႏွင့္ ပညာေပး ေပါင္းစပ္႐ုပ္ရွင္မ်ားကို လည္း သတၱိရွိရွိ ႐ိုက္ကူးခဲ့ၾကေသး သည္။ ကမၻာအႏွံ႔ ေရာက္ရွိေစခဲ့ သည္။

‘ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ အရင္ ေျပာင္းလဲရမယ္’ဆုိေသာ မဟတၱမဂႏၵီ၏စကား၊ ‘အစိုးရက အိမ္သာ လုပ္ေပး႐ံုနဲ႔ မရဘူး။ အျပင္မွာ မစင္မစြန္႔ရဘူးဆုိတဲ့ ဥပေဒထုတ္ ရမယ္’ဆုိေသာ စကားမ်ားေၾကာင့္ နာမည္ႀကီးသြားခဲ့သည့္ ႐ုပ္ရွင္ပါ။ ထိုအထဲမွာ ေတာရြာႀကီးမ်ားက အိမ္ရွင္မမ်ား မနက္ မိုးမလင္းမီ ေရခြက္ကိုယ္စီ၊ မီးအိမ္ကိုယ္စီ ျဖင့္ ေတာထဲတြင္ အခင္းႀကီးသြား ၾကပံု၊ ထြန္စက္မီးထိုးလိုက္ေသာ အခါ ဆဲၾကၿပီး ဆာရီေလးမ်ားႏွင့္ ေခါင္းကိုၿခံဳလိုက္ၾကပံုမ်ားသည္ ရယ္လည္းရယ္ရ၊ ငယ္ဘဝကို လည္း ျပန္လည္ေအာက္ေမ့ေစပါ သည္။

အက္ေရွးကူးမားႏွင့္ ဘူမီပန္ ဒက္ကာတုိ႔အိမ္တြင္ အိမ္သာမရွိ ၍ အိမ္သာရွိေသာ ႀကီးေတာ္အိမ္ သို႔ လူမမာေမးသြားရင္း ကိစၥဝင္ ရွင္းရပံု၊ ေနာက္ဆံုး ရြာမွာ ခုနစ္ မိနစ္သာရပ္ေသာ ရထားေပၚက အိမ္သာမွာ ေျဖရွင္းရပံု၊ တစ္ေန႔ ရထားေပၚပါသြားၿပီး ျပႆနာျဖစ္ ၾကပံုမ်ားကို ႐ိုက္ျပထားသည္မွာ ရယ္စရာေနာက္မွ ေမာစရာမ်ား ကို မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။

ေနာက္ဆံုး ထိုျပႆနာ သည္ စာေစာင္ထဲတြင္ပါ၊ သက္ ဆုိင္ရာဌာနမ်ားထံေရာက္၊ ခ် ထားေပးသည့္ ဘတ္ဂ်က္မ်ားကို ျပန္စစ္၊ စီမံကိန္းမ်ား က်လာ သျဖင့္ ေျဖရွင္းျပပံုတုိ႔ကို ကြၽန္မ တို႔ႏုိင္ငံမွ အႏုပညာသည္မ်ား အတုယူရမည္ျဖစ္သည္။ မည္သူ မွ် မစဥ္းစားမိေသာ အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုး ပစၥည္းကိစၥကို ဇာတ္ လမ္းဆင္ ႐ိုက္ျပခဲ့ပံုမ်ိဳးပင္။ အ ေသးအဖြဲ႕ကိစၥဟု ထင္ရေသာ္ လည္း တစ္ႏုိင္ငံအတြက္ သတိ ေပး႐ိုက္ျပသည္မွာ ခ်ီးမြမ္းဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။

ကြၽန္မတုိ႔ႏုိင္ငံသည္လည္း ယခုေနာက္ပိုင္း စားေသာက္ဆုိင္ မ်ားရွိ အိမ္သာမ်ား သန္႔ရွင္းေရး ဂ႐ုျပဳလာၾကသည္ကို ဝမ္းေျမာက္ ဖြယ္ ေတြ႕လာရသည္။ ခရီးသြား သူမ်ားအဖို႔မူ သန္႔စင္ခန္းသည္ အခေၾကးေငြေပးရသည္ျဖစ္ေစ၊ အခမဲ့ျဖစ္ေစ သန္႔ရွင္းသန္႔ရပ္ေန လွ်င္ ေက်နပ္အားရမိသည္သာ။ ထို႔အျပင္ အၿပိဳင္အဆုိင္ဖြင့္လာ ၾကေသာ ေလာင္စာဆီဆုိင္ႀကီး မ်ားသည္ က်ယ္ဝန္းသန္႔ရွင္းေသာ အိမ္သာခန္းမ်ားပါ တြဲလ်က္ ေဆာက္လုပ္လာၾကရာ ခရီးသြား တုိ႔အတြက္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈမ်ားစြာ ျဖစ္ေစပါသည္။

အိႏၵိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ နာရန္ ဒရာမိုဒီသည္ ဒုတိယအႀကိမ္ ဝန္ ႀကီးခ်ဳပ္သက္တမ္း တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ရန္ ထပ္မံေရြးခ်ယ္ခံရျခင္း မွာလည္း ျပည္သူမ်ားအတြက္ အိမ္သာအလံုးေရ တစ္သန္း ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့ျခင္းမွာ မွတ္ သားဖြယ္ရာပါ။

၂၀၁၈ ခုႏွစ္အထိ တစ္ကမၻာ လံုးတြင္ လူသန္းေပါင္း ၂,၄၀၀ မွာ စနစ္က်နေသာ အိမ္သာမ်ား အသံုးမျပဳႏုိင္ေသးဟု သိရရာ ကြၽန္မတုိ႔ႏုိင္ငံတြင္ေကာ လံုသံုး လံုႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္ အိမ္သာမ်ား အားလံုး သံုးႏုိင္ပါမည္လား ေတြး မိပါ၏။ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ား ေႁမြေရခြံ အိတ္၊ ထရံစုတ္ စသည္တုိ႔ကာ ထားေသာ ယင္မလံုအိမ္သာမ်ား ကို ယခုအထိ ေတြ႕ျမင္ေနရပါ ေသးသည္။ စင္ကာပူႏုိင္ငံမွ အိမ္ သာမ်ားကဲ့သို႔ ကိစၥၿပီး၍ လူက မတ္တတ္ရပ္လိုက္ရင္ အလိုလို ေရဆြဲခ်သြားေသာအဆင့္အထိ မေရာက္လွ်င္ေနပါေစ၊ သန္႔ရွင္း လံုၿခံဳစြာ သံုးစြဲႏုိင္လွ်င္ ေတာ္ပါ ၿပီ။

တစ္ခါက ေဆာင္းပါးတစ္ ပုဒ္တြင္ စစ္တကၠသိုလ္သို႔ လာ စစ္ေသာ လူႀကီးမ်ားသည္ အိမ္ သာခန္းမ်ားကို ဦးစြာဂ႐ုျပဳစစ္ ေဆးသည္ဟု ဖတ္လိုက္ရာ က်န္ ေနရာမ်ားတြင္လည္း ထိုကဲ့သို႔ စစ္ေဆးသင့္သည္ဟု ထင္မိပါ သည္။ ပညာေပးကိစၥမ်ားကို လည္း ယခုထက္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ စြာ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါသည္။

ဤမီးပြားသည္ ေသးငယ္ သည္ ထင္ရေသာ္လည္း က်န္းမာ ေရးအတြက္ ႀကီးမားသည့္ ျပႆ နာ မီးေတာက္ကို ျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Toilet ႐ုပ္ရွင္ ကားကို ကြန္ဆာေဗးတစ္မ်ား ၾကည့္သင့္သည္ဟု ဆရာေနသစ္ နီက ဆိုထားေသာ္လည္း ကြၽန္မ အထင္ ေအာက္ေျခလူတန္းစားမွ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အရာရွိမင္းမ်ားအထိ အားလံုးၾကည့္သင့္သည္ ထင္ပါ သည္။

Pad Man ႐ုပ္ရွင္ထဲတြင္ မင္းသား အက္ေရွးကူးမားကပင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ထားရင္း ‘မိန္းမ သန္စြမ္းမွ တုိင္းျပည္သန္စြမ္း မယ္’ဟု ေျပာခဲ့သည္။ ကြၽန္မက ေတာ့ ‘လူသားအားလံုး သန္႔ရွင္း ေသာ အိမ္သာမ်ားကို သံုးစြဲႏုိင္ပါ မွ တစ္ကမၻာလံုး က်န္းမာသန္စြမ္း မယ္’ဟုသာ ေျပာလိုပါသည္။