ဝန္

(၁) လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မလုံ ေလာက္တာမို႔ ဝန္ေလွ်ာ့ေနတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခ်ိန္ပိုင္းနဲ႔ အ လွည့္က် ျဖတ္ေတာက္တယ္၊ အ ခ်ိန္ပိုင္းနဲ႔ အလွည့္က်ျဖန္႔ေဝ တယ္။ တစ္ေန႔ကေတာ့ မနက္ ၈  နာရီ ျပန္လာရမယ့္အလွည့္မွာ  နာရီဝက္နီးပါးေက်ာ္တ့ဲအထိ မ လာတာေၾကာင့္ သက္ဆိုုင္ရာ လွ်ပ္စစ္႐ုံးကို ဖုန္းဆက္ေမးလိုက္ ပါတယ္။ တာဝန္က်ဝန္ထမ္းက လည္း ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေျဖေပးပါ တယ္။ ‘‘ဒီမွာ အေရးေပၚ ေပးစရာ ကို မီးမရွိတာပါခင္ဗ်’’ တ့ဲ။



အဲဒီက်မွပဲ စဥ္းစားမိပါ တယ္။ ဟုတ္သားပဲလို႔။ သူတို႔ လွ်ပ္စစ္႐ုံးမွာ လႊတ္ေပးစရာဓာတ္ အားအဆင္သင့္ရွိမွ ကိုယ္ေတြရပ္ ထဲရြာထဲ မီးရႏိုင္မွာေပါ႔လို႔။ လွ်ပ္ စစ္ဓာတ္အားေပးေဝေရး အစိုးရ ဌာနတစ္ခုမွာ ဓာတ္အားလုံးဝမရွိ တ့ဲအေျခအေန ရွိႏိုင္ပါလားေပါ့။  ေလွ်ာက္ၿပီး စဥ္းစားေနမိတာပါ။  မိုးမက်မခ်င္း၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ေတြ ျပန္လည္အင္ျပည့္ အားျပည့္   မျဖစ္မခ်င္း၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ေတြ လုံလုံေလာက္ေလာက္ မျဖန္႔ ႏိုင္မခ်င္း လွ်ပ္စစ္ခ်ိဳ႕တ့ဲမႈဒဏ္ကို  ႀကိတ္မိွတ္ခံၾကရဦးမွာပါ။

လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္တ့ဲ ဟာ သေတြကိုလည္း ေခတ္အဆက္ ဆက္ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ၾကားခ့ဲ ၾကရတာပါ။ ဟာသဆိုေပသိ ပ ကတိေျမျပင္အေျခအေနနဲ႔ လြဲ ေခ်ာ္ေနတာေတြကို ထင္ဟပ္ေစ တ့ဲ သေရာ္ဟာသေတြပါ။ ေျပာရ ရင္ေတာ့ အမွန္အကန္ ဟာသ ေတြပါ။ တင္စားခ်က္ ထိမိေျပာင္ ေျမာက္ တ့ဲ ဟာသပုံေဖာ္မႈေတြပါ။ ‘သတင္းစာ မကိုင္နဲ႔။ ဓာတ္လိုက္ လိမ့္မယ္’ တို႔၊ ‘လူႀကီးလာရင္ မီး လာတယ္၊ လူႀကီးျပန္ရင္ မီးျပန္ တယ္’ တို႔ စသျဖင့္ စုံလို႔ပါပဲ။ ခု တစ္ခါ ၾကားလိုက္ရတာက ဘာ တ့ဲ။ ႏိုင္ငံျခားမွာ မီးျပတ္ရင္ ရက္ နဲ႔ခ်ီၾကာတတ္ၿပီး ျမန္မာျပည္မွာ  မီးျပတ္ရင္ျဖင့္ နာရီပိုင္းအတြင္း ျပန္ရေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္ဆို ပဲ။ မီးလာရင္ ထေအာ္သလို ‘‘ေဟး’’ ခနဲပဲ လုပ္ရေတာ့မလိုလို။

(၂)

အလုပ္အကိုင္အရ၊ ဗီဇအရ  ကိန္းဂဏန္းအခ်က္ အလက္ေတြ ကို စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ ေမး တယ္၊ ျမန္းတယ္၊ မွတ္တယ္၊ ျပန္မွ်တယ္။ သိရွိရလာတ့ဲ ကိန္း ဂဏန္းတန္ဖိုးတိုင္းလိုလိုမွာ သ တင္းအခ်က္အလက္မ်ားစြာ ပါပါ တယ္။ ပိုမိုေကာင္းမြန္ထိေရာက္ တ့ဲ ဆုံးျဖတ္မ်ားအတြက္ ရာႏႈန္း ျပည့္  အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။  ကိုင္တြယ္အသုံးခ်တတ္ဖို႔ပဲ လိုပါ တယ္။ အထူးသျဖင့္ သုေတသန နယ္ပယ္၊ ပညာရပ္နယ္ပယ္၊ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ နယ္ပယ္ေတြအတြက္  မရွိမျဖစ္ အေရးပါပါတယ္။

ၿမိဳ႕ထဲက လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းအ ေရာင္းဆိုင္ႀကီးဆီ ေရာက္ျဖစ္ပါ တယ္။ ေန႔စဥ္ေရာင္းအားပမာဏ  က က်ပ္သိန္းရာဂဏန္းအျမင့္မွာ ရွိပါတယ္။ မတ္လလယ္ေလာက္ ကစၿပီး အေရာင္းဝန္ထမ္းေတြ ခမ်ာ လက္မလည္ေအာင္ ေရာင္း ေနၾကရတာပါ။ ထမင္းေတာင္  ေျဖာင့္ေျဖာင့္ မစားၾကရဘူးတ့ဲ။  မနက္ ၈၊ ည ၈ ဆိုင္ဖြင့္၊ ဆိုင္ပိတ္ အခ်ိန္ျပည့္ကို ေရာင္းေနရတာပါ။ အဲကြန္း (Air Conditioner)၊ အဲ ကူလာ (Air Cooler)၊ ဝါတာကူ လာ (Water Cooler) နဲ႔ ပန္ကာ ေတြဟာ အဆက္မျပတ္ တရစပ္    ေရာင္းေနရတာပါတ့ဲ။

ဒီလိုဆိုင္ ဘယ္ႏွဆိုင္ ႐ွိသ နည္း၊ ဒီလိုၿမိဳ႕ ဘယ္ႏွၿမိဳ႕ ရွိသ နည္း၊ ဒီလိုေရာင္းအား ဘယ္ႏွဆ  မ်ားသနည္း။ ျပည္သူလူထု ေန အိမ္ဌာနစုအတြင္းမွာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားသုံး ပစၥည္းအေရအ တြက္ တစ္ရက္တစ္ရက္ ဘယ္ ေလာက္ ျမင့္မားလာေနသနည္း။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြဟာ မသိ သူေက်ာ္သြား၊ သိသူေဖာ္စားႏိုင္ ပါတယ္။ ရပ္ရြာ ၿမိဳ႕ျပဖြံ႕ၿဖိဳးေရး တာဝန္ယူထားသူေတြ ေလ့လာ စနည္းနာသင့္ပါတယ္။ အစီအ စဥ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ခ်ိန္ဆအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ ပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ ဒီလွ်ပ္စစ္ပစၥည္း ေတြအားလုံးက ေနအိမ္အ ေဆာက္အအုံထဲကို ေရာက္လာၿပီ ဆိုရင္ လွ်ပ္စစ္မီးပလတ္ေပါက္ ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၾကရမွာပါ။ အဲ ဒီမွာ ဓာတ္အားက ရွိမေနဘူး၊ ဓာတ္အားက မလုံေလာက္ဘူး၊  ဓာတ္အားက မျပည့္ဝဘူးဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ။ တစ္ေန႔ တျခား အေလ်ာ့မရွိ၊ အတိုးသာရွိ တ့ဲ ရယူအသုံးျပဳလိုတ့ဲ လွ်ပ္စစ္ ဝန္အား၊ ထုတ္လႊတ္ျဖန္႔ျဖဴးႏိုင္တ့ဲ  လွ်ပ္စစ္ခံႏိုင္ဝန္အား၊ ဘာပဲေျပာ ေျပာ အျမန္ဆုံးျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ ၾကရမွာပါ။ ဒါလည္း တာဝန္တစ္ ခုပါ။

(၃)

အခုလို လွ်ပ္စစ္မီး ျပတ္ ေတာက္ျပတ္ေတာက္ျဖစ္လာၿပီ ဆိုရင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္းက   တကၠသိုလ္တစ္ခုကို သတိရေနမိ ၿမဲပါ။ အဲဒီတကၠသိုလ္က Periyar Mannimmai University ျဖစ္ပါ တယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း တမီလ္နာဒူျပည္နယ္မွာ တည္ရွိ ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ စတင္ ၿပီး တည္ေထာင္ခ့ဲတာပါ။ သူတို႔ ရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္က ‘Think, Innovate, Transform’ လို႔ သိရပါ တယ္။

‘‘ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကၠသိုလ္ က ရာႏႈန္းျပည့္ ပုဂၢလိကပိုင္တကၠ သိုလ္ပါ။ အစိုးရဆီကလည္း ဘယ္လိုအေထာက္အပ့ံမွ မယူပါ ဘူး။ လွ်ပ္စစ္မီးကအစ ကိုယ္ပိုင္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ၿပီး ရပ္တည္ေန တာပါ’’ တဲ့။ အိႏၵိယႏိုင္ငံသား တကၠသိုလ္ကထိက ဆရာတစ္ဦး ထံမွ အထက္ပါ  ေျပာစကားမ်ား ကို ၾကားလိုက္ရေတာ့ စာေရးသူ တို႔ ၾကက္သီးေမြးညင္းေတြေတာင္  ထသြားပါတယ္။ သူကယုံၾကည္ မႈအျပည့္နဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆး  ရွင္းျပေနတာပါ။

သူတို႔တကၠသိုလ္မွာ အင္ ဂ်င္နီယာနဲ႔ အိုင္တီနည္းပညာ ဘာသာရပ္မ်ားကို အထူးျပဳဖြင့္္ လွစ္ထားပါေၾကာင္း၊ တကၠသိုလ္  ပရဝဏ္အတြင္းမွာရွိတ့ဲ ႐ုံးအ ေဆာက္အအုံ၊ စာသင္ေဆာင္၊ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေဆာင္၊ ထမင္းစားေဆာင္ စသည့္အားလုံး ေသာေနရာမ်ားမွ အသုံးျပဳၿပီး သား စြန္႔ပစ္ေရမ်ားကို တကၠသိုလ္ ဝင္းရွိ ေျမအနိမ့္ဆုံးေနရာသို႔ စု စည္းသိုေလွာင္ေစပါေၾကာင္း၊ ထို သို႔စြန္႔ပစ္ေရ စုစည္းမႈကိုလည္း  ေနရာအျမင့္၊ အနိမ့္အလိုက္ က် က်နနစီစဥ္ကာ မည္သည့္စြမ္း အင္လွ်ပ္စစ္ကိုမွ် အသုံးျပဳျခင္း  မရွိဘဲ ေျမာင္းမ်ား၊ ပိုက္မ်ားျဖင့္ သြယ္တန္းေရာက္ရွိေစျခင္း ျဖစ္ ပါေၾကာင္း၊ ထိုမွဇီဝေလာင္စာ ထုတ္ယူကာ တကၠသိုလ္တစ္ခုလုံး အတြက္ လုံေလာက္ေသာလွ်ပ္စစ္ ကို ရရွိပါေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္တကၠ သိုလ္၏ စြန္႔ပစ္အမႈိက္မ်ားကို အ သုံးျပဳလ်က္ ဇီဝေျမဩဇာကို လည္း ထုတ္လုပ္ေပးပါေၾကာင္း၊  တကၠသိုလ္ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထား သည့္ ေတာင္သူမ်ားထံ ဇီဝေျမဩ ဇာတစ္ေပါင္လွ်င္ ငါး႐ူပီးျဖင့္ ေရာင္းခ်ပါေၾကာင္း၊ အျပင္လူ မ်ားဝယ္လွ်င္ ဇီဝေျမဩဇာတစ္ ေပါင္ကို တစ္ဆယ္႐ူပီး ျဖစ္ပါ ေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆုံးက်န္ရွိသည့္  ေရဆိုးေရညစ္မ်ားကို အဆင့္ဆင့္  ျပန္လည္သန္႔စင္ၿပီး တကၠသိုလ္ၿခံ ဝင္းကြက္လပ္ရွိ သဘာဝဝါးေတာ မ်ား ေရေသာက္ရန္ ေျမာင္းသြယ္  ပို႔လႊတ္ႏိုင္ပါေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္  တကၠသိုလ္အေဆာင္အသီးသီးမွ  စားႂကြင္းစားက်န္မ်ားကို အလဟ ႆမျဖစ္ေစရန္ ဝက္ေကာင္ေရ ငါးဆယ္ခန္႔ ေမြးျမဴထားပါ ေၾကာင္းစသည္ျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္ တကၠသိုလ္တစ္ခုရဲ႕ လည္ပတ္ရပ္ တည္မႈပုံစံကို အေသးစိတ္ရွင္းျပ ခ့ဲပါတယ္။

(၄)

အခုအခ်ိန္အထိေတာ့ လွ်ပ္ စစ္ကို ငတ္မြတ္ေနၾကရတုန္းပါပဲ။  လုံးဝမသုံးဖူး၊ မရဖူးသူေတြလည္း ဒုနဲ႔ေဒးပါပဲ။ မလာလိုက္၊ ျပတ္ လိုက္နဲ႔ အစိုးမရၾကတုန္းပါပဲ။  ျပတ္ခ်င္တ့ဲအခ်ိန္ျပတ္၊ ျဖတ္ခ်င္  တ့ဲအခ်ိန္ျဖတ္နဲ႔ သံသရာလည္ေန တုန္းပါပဲ။ လွ်ပ္စစ္မီးလာတ့ဲအ ခ်ိန္ေလး စုၿပဳံဝိုင္းအုံၿပီး အားရပါး ရ သုံးလိုက္ၾက၊ မလာတ့ဲအခ်ိန္  ႀကဳံသလိုက်သလို ေနလိုက္ၾကနဲ႔၊ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ မရပ္ႏိုင္သူ ေတြကျဖင့္ မီးစက္ေတြ တဝုန္း ဝုန္းေမာင္းၾကနဲ႔ ပူျပင္းတ့ဲေႏြရာ သီမွာ လွ်ပ္စစ္ဝန္အားကိစၥေတြနဲ႔  ကဆုန္ေပါက္ေနၾကသလိုပါပဲ။ ဒါက စာေရးသူတို႔ရဲ႕ လက္ရွိအ ေနအထားအမွန္ပါ။

ရာသီဥတုက ပိုပုိ ပူလာမွာ ပါ။ အီလက္ထရြန္နစ္ပစၥည္းေတြ က ပိုပိုလက္လွမ္းမီလာမွာပါ။ လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္အသုံးျပဳမႈေတြ က ပိုပိုမ်ားလာမွာပါ။ ရွိဒုကၡ၊ မရွိ ဒုကၡ ဝန္ေတြအတြက္ ေလွ်ာ့ဖို႔ကိုပဲ  အၿမဲစဥ္းစားေနမလား၊ ေလွ်ာ့ဖို႔  မလိုေအာင္ ဘယ္လိုႀကံဆအား  ထုတ္မလဲ စဥ္းစားၾကမလား။ ဘာ ေတြကို ေလွ်ာ့မလဲ၊ ဘာေတြ ကိုျဖည့္မလဲ ကြဲကြဲျပားျပား ခြဲျခား ႏိုင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ တစ္ဖက္က   လည္း စြမ္းအင္အသုံးအျဖဳန္း စိ စစ္ေခြၽတာတတ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါ တယ္။

ဝန္နဲ႔အား မမွ်တတာေတြရွိ သလို ကိုယ့္ေၾကာင့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုး  ျဖစ္ေစတာေတြလည္း ရွိႏိုင္ပါ တယ္။ အနာဂတ္အတြက္၊ တိုင္း ျပည္အတြက္၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအ တြက္ ဝန္ပိတာေတြ အတတ္ႏိုင္ ဆုံး နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္အေျဖရွာၾကရမွာပါ။ ေရ အားလွ်ပ္စစ္၊ ေလအားလွ်ပ္စစ္၊  ေနစြမ္းအင္လွ်ပ္စစ္၊ ဓာတ္ေငြ႕ လွ်ပ္စစ္၊ ဇီဝလွ်ပ္စစ္မ်ားနဲ႔ လုပ္ ငန္းႀကီးလုပ္ကိုင္သူေတြက တာ ဝန္မွ်ယူၾကရမွာပါ။

လာအုိႏုိင္ငံတြင္ ေရအား လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံ ၄၂  ႐ုံရွိၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၆,၃၉၁  မဂၢါ၀ပ္ထုတ္လုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ လာအိုႏိုင္ငံဟာ လာမည့္ေျခာက္ ႏွစ္အတြင္း ထုိင္းႏုိင္ငံသုိ႔ မဂၢါ၀ပ္  ၉,၀၀၀၊ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံသုိ႔ မဂၢါ ၀ပ္ ၅,၀၀၀၊ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ မဂၢါ ၀ပ္ ၅၀၀၊ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံသုိ႔  မဂၢါ၀ပ္ ၂၀၀ ႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံ သုိ႔ မဂၢါ၀ပ္ ၁၀၀ ေရာင္းခ်မယ္ဆို တ့ဲ သတင္းကို ေဖေဖာ္ဝါရီလတုန္း က ၾကားခ့ဲၾကရမွာပါ။ ဟုတ္က့ဲ။ သူတို႔ဝန္ေလွ်ာ့ဖို႔ စဥ္းစားခ့ဲမိပုံ မရ ပါဘူး။