ဆရာ၀န္မေလးဟာ က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ႔သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ဆရာ၀န္တစ္ဦးေျပာျပီ

မပါခ်င္လည္း ပါရျပန္ၿပီ။ကေလးမကို သနားလို႔ပါ။အခုဆိုသူသည္ စိတ္က်န္းမာေရးအားနည္းလာၿပီဆိုတာ သိသာျမင္သာ ထင္ ရွားလာေနၿပီမဟုတ္လား၊ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ အဲ့ဒါကိုအရင္လက္ခံေပးၾကပါ။အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြေတာ့ ရွိမွာေပါ့၊ မည္သည့္အေျခခံအေၾကာင္းတရားပင္ျဖစ္ေစ အက်ိဳးတရားေတြကေတာ့ ျမင္ေနရၿပီေလ။ တစ္ေလာကလံုးနဲ႔ တစ္ေယာက္ဆိုကတည္းက ရွင္းေနၿပီ။သူ႔ကို လူနာတစ္ေယာက္အျဖစ္လက္ခံေပးၾကပါ။ က်န္းမာျခင္း (Health) ဆိုတဲ့စကားရပ္ကို ကမ႓ာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကိုၾကည့္ပါ။“A state of complete physical, mental and social well-being and not merely an absence of disease or infirmity.” တဲ့ရွင္းတယ္ေနာ္၊



သူ ႔မွာ mental နဲ႔ social well-being မရွိဘူး၊ သိသာတယ္၊ အဲ့ဒီေတာ့ သူသည္လူမမာတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္။အခု social media မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာက ေရနစ္တဲ့သူကို ဝါးကူလို႔ထိုးေနတဲ့သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ အေရာက္ပို႔ေနၾကတယ္။ ဒါ cyber bullying လုပ္ေနၾကတာ ျဖစ္ေနတယ္။

အစပိုင္းမွာေတာ့ သာမန္လိုပဲ၊ အလွကုန္ကိစၥျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ေလာက္ကိုေျပာတာ၊ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္းသိသာလာတယ္၊ အခုကေတာ့ အဆိုးဆံုးအေျခအေနေပါ့။ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ တစိမ္းလူေတြဒါကိုမသိဘူး၊ သတိမထားမိဘူးဆိုတာက လက္ခံလို႔ရပါတယ္၊

ဒါေပမဲ့ ဒီအခ်ိန္မွာသိတဲ့သူေတြကဝိုင္းထိန္းသင့္ၿပီေလ၊ သူ႔ကို bully လုပ္ေနတာမ်ိဳး ဆက္မလုပ္ၾကဖို႔တစ္တပ္တစ္အား တားသင့္ၿပီ။အထူးသျဖင့္ သူကိုယ္တိုင္ က်န္းမာေရးပညာရွင္ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းလည္း ျဖစ္ေနတယ္။

အဲ့ဒီေတာ့ သူ႔ရဲ႕မိခင္ဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဒီအခ်ိန္မွာ ဝင္ေရာက္ထိန္းသိမ္းသင့္တယ္။သူ႔မွာ suicidal tendency ရွိေနၿပီဆိုတာလည္း ရွင္းေနတယ္၊ ဒီအခ်ိန္မွာ intervention တစ္ခုခုမလုပ္ရင္ပ်က္ကြက္သူေတြမွာပါ တာဝန္ရွိလာမယ္။

ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္လ်က္နဲ႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အသက္နဲ႔ က်န္းမာေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမေပးႏိုင္ရင္ မိခင္ဌာနျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးဌာန ႏွပ္ပစ္ခံရမည့္ အေျခအေနပဲ။အၾကံျပဳရရင္ေတာ့ သူ႔ကို ရက္ရွည္အနားေပးရမယ္၊

တာဝန္ရွိ လူႀကီးတစ္ဦးဦး (DG/PS) ကေခၚယူ/သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုႏွစ္သိမ့္ေျဖာင္းျဖျခင္း လုပ္သင့္တယ္၊ psychiatric counselling/ treatment မျဖစ္မေနယူေစသင့္တယ္၊နယ္မွာရွိတဲ့ သူ႔မိဘေတြကိုဆက္သြယ္ေခၚယူၿပီး family counselling လုပ္သင့္တယ္။

မိခင္ဌာနအေနနဲ႔ ယခုျဖစ္ေနတဲ့ ရဲမႈခင္းကိုလည္း ဝင္ေရာက္ကိုင္တြယ္သင့္တယ္၊ ၾကားဝင္ညႇိနွိုင္းေျဖရွင္းၿပီး ႏွစ္ဖက္စလံုးက အမႈျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းေစသင့္တယ္၊ တစ္ဖက္က ဌာနဆိုင္ရာျဖစ္တဲ့အတြက္ မိခင္ဌာနအေနနဲ႔ဝင္ေရာက္ညႇိနွိုင္းေဆာင္ရြက္ေစလိုတာပါ။

စိတ္ က်န္းမာေရးဆရာဝန္တစ္ဦးဦးနဲ႔ တိုင္ပင္ေတြ႕ဆံုလိုက္ရင္ ေရာဂါအမည္တပ္ႏိုင္မွာပဲေလ။ဒါဆိုရင္သူသည္ စိတ္က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕တဲ့ေနသူ လူနာလို႔သတ္မွတ္ႏိုင္မယ္။ဒါဆိုရင္ အခုအျပန္အလွန္ဖြင့္ထားတဲ့ အမႈေတြသည္ အလကားပဲ၊ မည္သူမွားသည္ မွန္သည္ျဖစ္ေစတရားစီရင္ေရးက အျပစ္ေပးဖို႔ခက္သြားၿပီ။

သူ ႀကိဳ တင္စြပ္စြဲထားသလို သူႏိုင္မွတရားတယ္ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ဖို႔မလိုေတာ့ဘူး၊ ျဖစ္သင့္တာက ႏွစ္ဖက္အမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ၾကဖို႔ပဲ။ဒီအမႈကို ဆက္စစ္ေနလည္း ကေလးမကို အျပစ္ေပးလို႔မရတဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္တစ္ခု ထုတ္ျပမယ္။

Act of a person of unsound mind.84. Nothing is an offence which is done by a person who, at the time of doing it, by reason of unsoundness of mind, is incapable of knowing the nature of the act, or that he is doing what is either wrong or contrary to law.

ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ၊ ပုဒ္မ ၈၄ ပါ။ျမန္မာလို အလြယ္မေတြ႕လို႔ အဂၤလိပ္လိုဟာထည့္လိုက္တာ၊ အဓိပၸါယ္က “စိတ္ေပါ့သြပ္ျခင္းေၾကာင့္ ျပဳလုပ္စဥ္က ၎ျပဳလုပ္မႈ၏သေဘာသဘာဝကို မသိရွိျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း

ျပဳလုပ္မႈသည္ မွားယြင္းေနေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္းကို မသိရွိႏိုင္ေသာသူတစ္ဦး၏ ျပဳလုပ္မႈသည္ ျပစ္မႈမေျမာက္” တဲ့။ (အဲ့ဒီသေဘာပဲ၊ ျမန္မာလို ဥပေဒမွာေတာ့ အတိအက်ပါမွာေပါ့)။

ခ်ဳပ္ရရင္ ဒီကေလးမသည္လူနာပါ။သူ႔မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူ၊ မိတ္ေဆြ၊ အႀကီးအကဲမ်ားက ဝိုင္းဝန္းေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါတယ္၊ က်န္းမာေအာင္ ေဆးကုေပးပါ၊ မက်န္းမာခင္ အလုပ္ကေန အနားေပးပါ။လူေတြကလည္းသူ႔ကို ဆက္ၿပီး နစ္သည္ထက္နစ္ေအာင္ မႏွစ္ၾကပါနဲ႔ေတာ့။

စာႂကြင္း- သူ႔ကို မသိပါ၊ မခင္ပါ၊ အျပင္မွာ မျမင္ဘူးပါ၊ FB friend လည္း မဟုတ္ပါ။ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ရဲ႕အျမင္သက္သက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ဆဲလိုက ဆဲၾကပါကုန္လို႔သံုးသပ္ေျပာျပထားပါတယ္…။

ဒါေပမယ့္သူမရဲ႕ လူမႈကြန္ယက္စာမ်က္ႏွာမွာေတာ့ယခုလိုေျပာျပသုံးသပ္ထားသလို႔မဟုတ္ေၾကာင္းခုလိုပဲေရးသားေဖာ္ျပထားတာကိုေတြ႕ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ