ကုိ၀လုံးနဲ႔ ကုိေက်ာ္စုိးဦး ၂၀၁၉ ခု Pulitzer ဆု နယူးေယာက္မွာ လက္ခံ

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း အင္းဒင္ေက်းရြာမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦး သတ္ျဖတ္ခံရမႈ သတင္းကို လိုက္ရင္း ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ႔ရၿပီး သမၼတရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းသက္သာခြင့္နဲ႔ ျပန္လြတ္လာတဲ႔ ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ကို၀လံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔က အဂၤါေန႔မွာေတာ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ကုိလံဘီယာ တကၠသိုလ္မွာ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းဆိုင္ရာ ပူလစ္ဇာ ဆုကို လက္ခံရယူခဲ႔ၾကပါတယ္။ ကမၻာ့ သတင္းေလာကမွာ ဂုဏ္သိကၡာႀကီးတဲ႔ ပူလစ္ဇာ ဆုကို ကိုယ္တိုင္လက္ခံရယူခဲ႔ၾကတဲ႔ ကို၀လံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔က အခက္အခဲ ကာလအတြင္း ပံ႔ပိုးေပးခဲ႔ၾကသူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္တယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုခဲ႔ၾကပါတယ္။ မသိဂၤ ီထုိက္ စုစည္းတင္ျပေပးမွာပါ။



ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ႔ ကို၀လံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ ႏွစ္ဦးတို႔ အဂၤါေန႔က အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ပူလစ္ဇာဆုကို လက္ခံရယူခဲ႔ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း အင္းဒင္ေက်းရြာမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၁၀ ဦး သတ္ျဖတ္ခံရတဲ႔ သတင္းရယူႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းရင္း ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဖမ္းဆီးခံခဲ႔ၾကရၿပီး ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ လွ်ိဳ႔၀ွက္ခ်က္ အက္ဥပေဒနဲ႔ သူတို႔ ႏွစ္ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္စီ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ႔တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤါေန႔က ပူလစ္ဇာဆု ခ်ီးျမွင့္တဲ႔ အခမ္းအနားမွာေတာ့ ပူလစ္ဇာ ဆုေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔ တာ၀န္ခံ Dana Canedy က အခုလို ေျပာခဲ႔ပါတယ္။

“တင္းေလာကရဲ႕ အျမင့္ဆံုး စံတန္ဖိုးေတြနဲ႔ အညီ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း သတင္းရယူခဲ႔တာေၾကာင့္ ေထာင္ခ်ခံခဲ႔ရသူေတြပါ။ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္စီ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံခဲ႔ရၿပီး သူတို႔ ေထာင္ထဲမွာ ၅၁၁ ရက္ ေနခဲ႔ရၿပီးေနာက္ ကံအားေလ်ာ္စြာဘဲ ဒီလ အေစာပိုင္းမွာ သမၼတရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းသက္သာခြင့္နဲ႔ ျပန္လြတ္လာတာပါ။ ေထာင္ကလြတ္လာၿပီးေနာက္ ၀လံုး ပထမဆံုး ေျပာတာကေတာ့ သတင္းခန္းကို အျမန္ဆံုး ျပန္သြားခ်င္ပါၿပီတဲ႔။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ သီတင္းပတ္က ဒီသတင္းေထာက္ ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ က်မ စကားေျပာေတာ့ သူတို႔က ဒီပြဲကို တက္ဖို႔ စိတ္ဆႏၵေစာေနၾကပါတယ္။ ၀လံုးနဲ႔ ေက်ာ္စိုးဦးတို႔ ဒီကေန႔ ဒီမွာ ေရာက္ေနၾကၿပီး သူတို႔ကို စင္ျမင့္ေပၚကို အခုဖိတ္ေခၚပါတယ္ရွင္။”

ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦးလြတ္ေျမာက္ေရး ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ႔သလို ေထာင္ခ်ခံ သတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦးလည္း လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ တရားရံုး အဆင့္ဆင့္ အယူခံတက္ခဲ႔ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တရားရံုးခ်ဳပ္ အယူခံမွာလည္း ပယ္ခ်ခံခဲ႔ရၿပီးေနာက္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၇ ရက္ေန႔မွာေတာ့ သမၼတ ဦး၀င္းျမင့္ရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းသက္သာခြင့္နဲ႔ ေထာင္က ျပန္လြတ္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Myanmar Burning ဆိုတဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ဖိႏွိပ္ရက္စက္မႈေတြကို ရိုက္တာ သတင္းေအဂ်င္စီရဲ႕ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ သတင္းေဖာ္ျပခ်က္ေတြမွာ ၀လံုးနဲ႔ ေက်ာ္စိုးဦးတို႔ရဲ႕ အထူးအားထုတ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ရိုက္တာ သတင္းအဖြဲ႔ကို ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းဆိုင္ရာ ပူလစ္ဇာဆုကို ခ်ီးျမွင့္ေၾကာင္း ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ေန႔က ေၾကညာခဲ႔တာပါ။ ဒီဆု အတြက္ ဆုေၾကးကေတာ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ ေသာင္းခြဲ ခ်ီးျမွင့္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤါေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ လုပ္တဲ႔ အခမ္းအနားမွာ ဆုလက္ခံခဲ႔တဲ႔ ပူလစ္ဇာ ဆုရွင္တဦးျဖစ္တဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးက အခုလို ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

“က်ေနာ္က ေက်ာ္စိုးဦးပါ။ က်ေနာ႔္ အေနနဲ႔ ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြရဲ႕ ကိုယ္စား ဒီေနရာကေန အထူးေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလို္ပါတယ္။”

ပူလစ္ဇာဆုရွင္ ေနာက္တဦးျဖစ္တဲ႔ ကို၀လံုးကလည္း ေထာင္က်စဥ္ ကာလအတြင္း ၀ိုင္း၀န္းပံ႔ပိုးေပးခဲ႔ၾကသူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ႔ပါတယ္။

“ဒီကိုလာရတာ အရမ္းကို ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ပူလစ္ဇာ ေကာ္မတီကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေထာင္ထဲမွာ ရက္ေပါင္း ၅၁၁ ရက္တာ ေနခဲ႔ရစဥ္ အတြင္း ကူညီခဲ႔ၾကသူ အားလံုးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အသက္အႏၱရာယ္နဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ကို မမႈဘဲ ေန႔စဥ္ သတင္းရယူေနၾကတဲ႔ ကမၻာတလႊားက ဘ၀တူ သတင္းသမားေတြ အားလံုးကိုလည္း ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ႔ၾကရစဥ္ အတြင္း ပံ႔ပိုးေပးခဲ႔ၾကတဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဇနီးသည္ေတြ၊ သမီးငယ္ေတြ၊ မိသားစုေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြေတြကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ဒီေနရာကေန ေျပာပါရေစ။ သူတို႔ ပံ႔ပိုးမႈသာ မရွိရင္ ေနာက္ ရိုက္တာနဲ႔ ကမၻာတလႊားက ပံ႔႔ပိုးမႈေတြသာ မရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ၾကံ့ၾကံံ့ခံ ရပ္တည္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။”

ကို၀လံုး ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ႔ အေတာအတြင္း ဇနီးျဖစ္သူ မပန္းအိမြန္က သမီးျဖစ္သူကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ ေမြးဖြားခဲ႔တာ ျဖစ္သလို ကိုေက်ာ္စိုးဦး ဖမ္းဆီးခံရခ်ိန္မွာလည္း ဇနီးျဖစ္သူနဲ႔ အတူ သမီးငယ္ေလး တဦး က်န္ခဲ႔တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သမီးငယ္ကို ခ်ီပိုးၿပီး ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ရံုးခ်ိန္ကို လာၾကတဲ႔ သူတို႔ပံုရိပ္ေတြဟာလည္း သတင္းစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ႔ၾကတာပါ။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ Time မဂၢဇင္းႀကီးရဲ႕ Persons of the Year မွာလည္း ကို၀လံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ကို ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပခဲ႔သလို ႏုိင္ငံတကာ ဆု အမ်ားအျပားကို ရရွိခဲ႔ၾကပါတယ္။ ကို၀လံုးနဲ႔ ကိုေက်ာ္စိုးဦးတို႔ ပူးတြဲ ရရွိခဲ႔တဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ဆုေတြထဲမွာေတာ့ British Journalism Awards ၊ လန္ဒန္ Foreign Press Association ကခ်ီးျမွင့္တဲ႔ Media Awards၊ နယူးေယာက္အေျခစုိက္ Pen American အဖြဲ႔က ခ်ီးျမင့္တဲ့Pen/Barbey Freedom to Write Award ဆု၊ Asia Society က ခ်ီးျမွင့္တဲ႔ Osborn Elliot Prize၊ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ကမာၻတ၀န္းက ထူးခၽြန္တဲ့ သတင္းသမားေတြကုိ ႏွစ္စဥ္ ဂုဏ္ျပဳတဲ့ George Polk ဆု၊ UNESCO က ခ်ီးျမင့္တဲ့ Guillermo Cano သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆု - UNESCO/Guillermo Cano Press Freedom Prize ဆု စတာေတြ အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ ဆုတံဆိပ္ အမ်ားအျပား ခ်ီးျမွင့္ခံထားရပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံက အရင္ ပူလစ္ဇာဆု ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ခံရသူေတြကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားက ေရလုပ္သားေတြ အေၾကာင္းကို Seafoods from Slaves - ကၽြန္ေတြထံမွ ပင္လယ္စာ ဆိုၿပီး သတင္းေဖာ္ထုတ္ ေရးသားခဲ့မႈ အတြက္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က လူမႈအက်ိဳးျပဳ ပူလစ္ဇာဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရတဲ႔ AP သတင္းအဖြဲ႔မွာ ကခ်င္တုိင္းရင္းသူ Esther Htusan ပါ၀င္ခဲ႔သလို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ပူလစ္ဇာ သတင္းမွတ္တမ္း ဓာတ္ပံုဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရတဲ႔ ရိုက္တာ ဓာတ္ပံု သတင္းေထာက္ အဖြဲ႔မွာလည္း ျမန္မာ ဓာတ္ပံု သတင္းသမား ကိုစိုးေဇယ်ာထြန္းတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။