ေရွးေဟာင္းအေမြ အႏွစ္ႏိုင္ငံ အီဂ်စ္

အီဂ်စ္ႏိုင္ငံက အာဖရိကတိုက္မွာေရာ အာရွတိုက္ႏွစ္တိုက္လုံးမွာ တည္ရွိေနၿပီး တိုက္ႏွစ္တိုက္ၾကားကို ဆူးအက္တူးေျမာင္းက ျခားထားပါတယ္။ အစၥေရး၊ လစ္ဗ်ား၊ ဆူဒန္စတဲ့ႏိုင္ငံေတြအျပင္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ေဒသ၊ ေျမထဲပင္လယ္တို႔နဲ႔လည္း နယ္နမိတ္ ထိစပ္ေနပါတယ္။ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၁ သန္းေက်ာ္က်ယ္ဝန္းၿပီး လူဦးေရ ၉၂ ဒသမ ၁ သန္းေနထိုင္လို႔ ကမၻာ့လူဦးေရအမ်ားဆုံးႏိုင္ငံေတြထဲမွာ နံပါတ္ ၁၅ ခ်ိတ္ပါတယ္။ အ မ်ားစုက အာရပ္လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ၾကလို႔ ကမၻာေပၚမွာ အာရပ္လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားဆုံး ေနထိုင္ရာႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး အီရတ္နဲ႔ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏိုင္ငံမွာထက္ေတာင္မ်ားပါ တယ္။


အီဂ်စ္ႏိုင္ငံက ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ႏိုင္ငံပါ။ ဆာဟာရနဲ႔လစ္ဘီယန္လို႔ေခၚတဲ့ အဓိ ကသဲကႏၲာရႀကီးႏွစ္ခုရွိၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားက သဲကႏၲာရေတြ ဖုံးလႊမ္းေန ပါတယ္။ ႏိုင္ငံကို ျဖတ္စီးေနတဲ့ ကမၻာ့အရွည္ဆုံးျမစ္ ႏိုင္းျမစ္သာမရွိရင္ သဲကႏၲာရလုံး လုံးျဖစ္ေနမွာပါ။ ေႏြရာသီမွာေတာ့ ႏိုင္းျမစ္ေရႀကီးတက္ပါတယ္။ ေရႀကီးၿပီး ေရျပန္က် သြားတဲ့အခါ ေပၚလာေလ့ရွိတဲ့ ႏုန္းေျမေတြက ေျမဩဇာအင္မတန္ေကာင္းၿပီး စိုက္ပ်ိဳး ျဖစ္ထြန္းပါတယ္။ အီဂ်စ္ကို အထက္အီဂ်စ္နဲ႔ေအာက္အီဂ်စ္ဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းခြဲထားပါတယ္။ တျခားမွာနဲ႔မတူတာက အထက္အီဂ်စ္က ေတာင္ဘက္မွာရွိၿပီး ေအာက္အီဂ်စ္က ေျမာက္ဘက္မွာရွိတာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕အသက္ေသြးေၾကာ ႏိုင္းျမစ္ ႀကီးက ေတာင္ကေနေျမာက္ကိုစီးေနၿပီး ႏိုင္ငံေျမာက္ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းမွာရွိတဲ့ ေျမထဲ ပင္လယ္ထဲကို စီးဝင္သြားတာေၾကာင့္ပါ။

အီဂ်စ္သမိုင္းေၾကာင္း ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ေရွးေခတ္ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀၀ ေက်ာ္က တည္းက ျမစ္ကမ္းပါးတစ္ေလၽွာက္မွာ လူေတြေနထိုင္ၾကၿပီး ႐ြာေတြတည္ေထာင္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ၃၀၀၀ ဘီစီမွာေတာ့ ၿမိဳ႕ျပလူေနမႈတိုးတက္လာၿပီး ၃၁၀၀ ဘီစီမွာအထက္ အီဂ်စ္နဲ႔ေအာက္အီဂ်စ္ကို ေပါင္းစည္းၿပီး ဖာ႐ိုဘုရင္ေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၀၀၀ ဘီစီမွာေတာ့ အီဂ်စ္ျပည္ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာၿပိဳကြဲၿပီး ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ စီးခဲ့ပါတယ္။ ၿပိဳကြဲေနတဲ့အီဂ်စ္ကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြဝင္တိုက္ခဲ့ၿပီး ၃၁ ဘီစီမွာ ေရာ မလက္ေအာက္က်ေရာက္သြားပါတယ္။ ေအဒီ ၆၄၀ ကစကာ အာရပ္စစ္တပ္က ရာစု ႏွစ္အေတာ္ၾကာသိမ္းပိုက္ၿပီး အခုလက္ရွိ ၿမိဳ႕ေတာ္ကိုင္႐ိုကို တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၈၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၿဗိတိန္ေတြ ဝင္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ေရာက္မွ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာေပးခဲ့တာပါ။

ဖာ႐ိုဘုရင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္က ေရွးေခတ္အီဂ်စ္လူမ်ိဳးေတြက တီထြင္တတ္ၾက ပါတယ္။ အခုလက္ရွိသုံးေနတဲ့ ၃၆၅ ရက္ ၁၂ လပါတဲ့ ျပကၡဒိန္ကို အီဂ်စ္ေတြ စတီထြင္ ခဲ့တာပါ။ ႏိုင္းျမစ္ ႏွစ္စဥ္ေရႀကီးေရလၽွံတာကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းႏိုင္ေအာင္ပါတဲ့။ အခု လက္ရွိမွာ အသုံးျပဳဆဲ အရာအေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း ေရွးအီဂ်စ္ေတြ ထြင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ႐ြက္ေလွ၊ စာ႐ြက္၊ ေဘာပင္၊ ေသာ့ခေလာက္၊ ေသာ့နဲ႔သြားတိုက္ေဆးကအစ ထြင္ခဲ့ ၾကပါတယ္။ မဂၤလာလက္စြပ္လဲတဲ့ အေလ့အထကလည္း အီဂ်စ္ကစခဲ့တာပါတဲ့ေလ။

ေရွးအီဂ်စ္ေတြက ေနာက္ဘ၀ကိုယုံၾကည္ၾကလို႔ ေသဆုံးတဲ့အခါမွာ မပုပ္မသိုး ေအာင္ မမ္မီျပဳလုပ္ၿပီး ေနာက္ဘ၀မွာလိုအပ္မယ့္ပစၥည္းအသုံးအေဆာင္ေတြနဲ႔အတူ ထည့္ျမႇဳပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေရွးေခတ္က ဖာ႐ိုဘုရင္နဲ႔ ေတာ္ဝင္မိသားစုတို႔ ေသဆုံးတဲ့အ ခါျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ ပိရမစ္ႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ေလ့ရွိၾကရာမွာ ဂီဇာပိရမစ္ႀကီးေတြက ကမၻာ့ ေရွးေဟာင္းအံ့ဖြယ္(၇)ခုထဲမွာ အခုအထိတည္ရွိေနဆဲ အံ့ဖြယ္တစ္ခုျဖစ္သလို အခု ေခတ္အံ့ဖြယ္(၇) ခုထဲမွာလည္း ပါဝင္ေနျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာမွာ အႀကီးဆုံးပိရ မစ္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး ပိရမစ္က မကၠဆီကိုမွာရွိပါတယ္။ အီဂ်စ္မွာ ပိရမစ္ေပါင္း ၁၃၀ ခန္႔ ရွာေဖြေတြ႕ရွိထားေပမယ့္ ကမၻာေပၚမွာ ပိရမစ္အမ်ားဆုံးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံလည္းမဟုတ္ျပန္ပါဘူး။ ဆူဒန္ႏိုင္ငံက ပိရမစ္အမ်ားဆုံးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံပါတဲ့ေလ။

အီဂ်စ္က ေရွးႏွစ္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာက သမိုင္းဝင္အေမြအႏွစ္ေတြမ်ားစြာ က်န္ ရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ေနေတာ့လည္း ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ေတြ အလာမ်ားၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြား ေရးမွာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းက အေရးပါဆုံးျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ အီဂ်စ္မွာ ပိရမစ္ႀကီးေတြအ ျပင္ အျခားၾကည့္႐ႈလည္ပတ္စရာေနရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိလို႔ေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕ ေတာ္ကိုင္႐ိုက အာဖရိကတိုက္မွာေရာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာပါ အႀကီးဆုံးၿမိဳ႕ပါ။ ဂီဇာနဲ႔အလက္ဇျႏၵားၿမိဳ႕ေတြကလည္း ၿမိဳ႕ႀကီးေတြျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့အႀကီးက်ယ္ဆုံး လဟာ ျပင္ျပတိုက္လို႔တင္စားထားတဲ့ ေရွးေဟာင္း Luxor ၿမိဳ႕မွာလည္း ေလ့လာစရာေနရာ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္းျမစ္ေပၚျဖတ္ၿပီး အေပ်ာ္စီးသေဘၤာေတြစီးႏိုင္သလို ကမၻာ့ဒုတိယအႀကီးဆုံး ဘာသာေရးအေဆာက္အအုံ Karnak Temple၊ ႏိုင္းျမစ္ထဲက နတ္ဖုရားကၽြန္းေလး Philae Temple၊ အီဂ်စ္ရဲ႕ဒုတိယအႀကီးဆုံး နိ္က ေက်ာင္း ေတာ္ႀကီး၊ မမ္မီ႐ုပ္အေလာင္းေတြစုစည္းရာ အီဂ်စ္ျပတိုက္နဲ႔ အဘူဆင္ဘဲလ္႐ုပ္တု ႀကီးေတြ စတဲ့နာမည္ေက်ာ္ေနရာေတြကိုလည္း သြားေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။