ကမာၻတ၀န္း လိင္ကတဆင့္ ေရာဂါကူးစက္မႈအႏၱရာယ္ WHO သတိေပး

ကမာၻတဝန္းမွာ ေန႔စဥ္ လူေပါင္း တသန္းေက်ာ္ဟာ ကုသလို႔ရတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြ ကူးစက္ခံေနၾကရတယ္လုိ႔ ေလ့လာခ်က္အသစ္တခုမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံရာကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြဟာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ကေန ၄၉ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြၾကားမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ကူးစက္ေနတယ္ဆိုတာ ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ WHO ကထုတ္ျပန္တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြကျပေနပါတယ္။ WHO အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္တဲ့ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕ကေန ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Lisa Schlein ေပးပို႔တဲ့သတင္းလႊာကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပပါမယ္။



ႏွစ္စဥ္တိုင္းမွာ ေနာက္ထပ္ လူေပါင္း ၃၇၆ သန္းေက်ာ္ဟာ chlamydia, gonorrhea, trichomoniasis နဲ႔ ဆစ္ဖလစ္တို႔လို ေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံၾကရတယ္လုိ႔ WHO ကေျပာပါတယ္။ ပွ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ဆိုရင္ လူ ၂၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ဟာ အဲဒီ ေရာဂါေတြထဲက အနည္းဆံုးတခုကုိ ကူးစက္ခံရၿပီး တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ တခ်ိန္ထဲမွာ ေရာဂါပိုးတခုထက္ပိုၿပီး ကူးစက္ခံၾကရတယ္လို႔ WHO ကေျပာပါတယ္။

ဒီေလ့လာခ်က္ကိုဦးေဆာင္ၿပီး အစီရင္ခံစာေရးသူကေတာ့ WHO ရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာေရးနဲ႔ သုေတသနဌာနက ကူးစက္ ေရာဂါဆိုင္ရာ ပညာရွင္ Melanie Taylor ပါ။ ဒီကူးစက္ေရာဂါေတြဟာ ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ကုသေပ်ာက္ကင္းႏုိင္တဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္ တယ္လုိ႔ သူကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီေရာဂါအမ်ားစုက ေရာဂါလကၡဏာမျပၾကတာေၾကာင့္ လူနာေတြက သူတို႔မွာ ဒီေရာဂါေတြရွိေနတယ္ဆိုတာကို မသိၾကဘူးလို႔ Melanie Taylor ကေျပာပါတယ္။

“သူတို႔မွာအႏၲရာယ္ရွိေနတယ္ဆိုတာကို မသိၾကေတာ့ ေဆးသြားမစစ္ၾကသလို ကုသမႈခံယူဖို႔လည္း မလုပ္ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူမ်ားကို ေရာဂါကူးေစဖို႔ အလားအလာက သိပ္မ်ားပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္ကို ေရာဂါကူးစက္ေစဖို႔ အလားအလာရွိ႐ံုသာမက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြကတဆင့္ သူတို႔ရဲ႕ရင္ေသြးေတြကို ကူးစက္ႏုိင္္ေျခက အရမ္းကို ျမင့္မားပါ တယ္။”

ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ တမ်ဳိးထဲနဲ႔ကိုပဲ မိခင္ဗိုက္ထဲမွာေသဆံုးၿပီးမွ ေမြးလာတဲ့၊ ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ေသဆံုးသြားတဲ့ ကေလးငယ္အေရ အတြက္ဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ၂ သိန္းနီးပါးရွိတာေၾကာင့္ တကမာၻလံုးမွာ ရင္ေသြးငယ္ေသဆံုးရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတခု ျဖစ္သြားပါတယ္။

ဒီေရာဂါပိုးေတြကူးစက္ထားၿပီး ေဆးကုသမႈမခံယူဘူးဆိုရင္ အာ႐ံုေက်ာေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ သားသမီးမရႏုိင္တဲ့ေရာဂါ၊ သားအိမ္ ထဲမွာမဟုတ္ဘဲ ေနရာလြဲၿပီး သေႏၶတည္တာနဲ႔ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရဖို႔ အလားအလာမ်ားတာေတြ အပါအဝင္ ဆုိုးရြားတဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါေတြ ရႏုိင္တယ္လုိ႔ WHO က သတိေပးပါတယ္။

ဒီေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္ခံထားရတာကို လူသိရင္ သိကၡာက်စရာလို၊ ရွက္စရာလို သေဘာထားတတ္ၾကတာေၾကာင့္လည္း လိင္ ဆက္ဆံရာကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ကူးစက္ေနတာလို႔ Taylor ကေျပာပါတယ္။ လူေတြက သူတို႔ရဲ႕ လိင္ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္းကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာဖို႔ တြန္႔ဆုတ္ၾကတာေၾကာင့္ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံထားရ တာကို ဘယ္သူမွမသိဘဲ ျဖစ္သြားတတ္တယ္လုိ႔ Taylor ကေျပာပါတယ္။

“ဒါေၾကာင့္ ဒီေရာဂါပိုးေတြကို ပုန္းကြယ္ေနတဲ့၊ ဆိတ္ၿငိမ္တဲ့၊ အႏၲရာယ္ႀကီးတဲ့ ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ က်မတို႔ လံုးဝ သတ္မွတ္ ထားပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးေတြဟာ တကမာၻလံုးမွာ၊ လူထုေတြၾကားထဲမွာ၊ မိသားစုေတြထဲမွာ က်ားမဆက္ဆံေရးေတြမွာ ဆက္ျဖစ္ ေနဆဲရွိၿပီး အားလံုးအတြက္ အေတာ္ေလးကို ထိခိုက္နစ္နာေစပါတယ္။”

လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြ ျပန္႔ပြားရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းကေတာ့ အကာအကြယ္မယူဘဲ လိင္ဆက္ဆံတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ WHO ကေျပာပါတယ္။ ကြန္ဒြမ္းအသံုးျပဳတာနဲ႔ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးပညာေပးတာေတြအပါအဝင္ ေဘးရန္ ကင္းတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေလ့အထေတြကတဆင့္ ဒီေရာဂါပိုးေတြ ကူးစက္မခံရေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ပါတယ္လုိ႔ WHO ကေျပာပါတယ္။