စစ္ပြဲဒဏ္ ငါးနွစ္ျကာျကံုျပီးေနာက္ ယီမင္နိုင္ငံ၏ အေျခအေန အဆိုးရြားဆံုးသို့ေရာက္ရွိ

ယီမင္နိုင္ငံ ျမို့ေတာ္ဆာနာအတြက္ မဟာဗ်ူဟာက်ေသာ ဝင္ေပါက္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Amran ျမို့ ရွိ ေဒသခံအမ်ားစုကဲ့သို့ပင္ မိုဟာမက္အယ္လ္နာ့ခ်္ရီသည္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ငါးနွစ္တြင္ ဟူသီသူပုန္တို့၏ ျမို့သိမ္းပိုက္မႈသည္ ကာလျကာရွည္မည္မဟုတ္ဟု ေတြးထင္ခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ နိုင္ငံ၏ နယ္ေျမမ်ားသို့ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပ်ံ့နွံ့ခဲ့ျပီး အာရပ္ကမၻာ၏ အ ဆင္းရဲဆံုးနိုင္ငံကို ဖြတ္ဖြတ္ညက္ညက္ ေျကေစေသာ ပဋိပကၡတစ္ခုသို့ က်ေရာက္ေစခဲ့ျပီး ယခုထိအ ဆံုးမသတ္ေသးေပ။



ဆာနာျမို့၏ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၅၀ (မိုင္ ၃၀) အကြာတြင္ရွိသည့္ Amran ျမို့ကို အီရန္ေက်ာ ေထာက္ေနာက္ခံျပု ဟူသီသူပုန္တို့က ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဇူလိုင္  ၈ ရက္တြင္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ျကသည္။ ယင္းသည္  ပထမဆံုးအေရးပါသည့္ က်ရံႈးမႈျဖစ္ခဲ့ျပီးေနာက္ စစ္ဆင္ေရးတစ္ခု စတင္ခဲ့မႈတြင္ သူပုန္မ်ားက နိုင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပု အစိုးရထံမွ ယီမင္နိုင္ငံ၏ နယ္ေျမအမ်ားအျပားကို သိမ္းပိုက္နိုင္ခဲ့သည္။ ရန္သူအဝိုင္းခံရေသာအစိုးရအဖြဲ့က လြန္ခဲ့သည့္နွစ္နွစ္တြင္ ဗဟိုဘဏ္ကို ဆာနာမွ ေအဒင္သို့ ေျပာင္းေရွြ့ခဲ့သည့္အခ်ိန္မွစျပီး Amran ရွိ ပညာေရးဝန္ျကီးဌာနရံုးတြင္ နာ့ခ်္ရီသည္ လစာမရဘဲ လုပ္ကိုင္ခဲ့ရသည္။

“စစ္စျဖစ္ခဲ့ျပီး အခ်ိန္ငါးနွစ္ျကာခဲ့ျပီျဖစ္ေပမယ့္  လုပ္စရာေတြ အမ်ားျကီးရွိေနဦးမယ္ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို့ သိတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို့ရဲ့ အေျခအေနက ပိုမိုယိုယြင္းလာျပီ။ အဆိုးဆံုးအေျခအေနကို ေရာက္ေနျပီ။ အရာအားလံုးက ယိုယြင္းေနျပီ”ဟု အသက္ ၄၀ အရြယ္ အစိုးရ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ေအအက္ဖ္ပီသို့ ေျပာျကားခဲ့သည္။

ဟူသီသူပုန္တို့ Amran ျမို့ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးေနာက္ သတင္းရယူရန္ ゞင္း၏ျမို့၌ပင္ ဆက္လက္ေနထိုင္ခဲ့သည့္ အသက္ ၄၈ နွစ္အရြယ္ ဂ်ာနယ္လစ္ မိုဟာမက္တာဟာက  ျငိမ္းခ်မ္းေရးအလားအလာကို  ထည့္သြင္းစဉ္းစားထားျခင္းမရွိဟု ေျပာျကားခဲ့သည္။

“စစ္ပြဲငါးနွစ္ျကာျဖစ္ပြားမႈက  ကြ်န္ေတာ့္ဘဝနဲ့ မိသားစုကို ေနသားတက်ျဖစ္ဖို့အတြက္ လံုေလာက္ေနပါျပီ။ အစပိုင္းမွာ စစ္ေျကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို့ေတြ ထိခိုက္ခဲ့တာ အမွန္ပါပဲ။ စစ္ရဲ့အက်ိုးဆက္ေတြနဲ့ အတူ ကြ်န္ေတာ္တို့ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲဆက္ျဖစ္မလား၊ အဆံုးသတ္ေတာ့မွာလားဆိုတာကို ကြ်န္ေတာ္ ဂရုမစိုက္ေတာ့ပါဘူး” ဟု တာဟာက ဆိုသည္။

ယီမင္သည္ ကမၻာ့အဆိုးရြားဆံုး လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္းနွင့္ ေတြ့ျကံုေနျပီး လူသန္းနွင့္ခ်ီသည္ အငတ္ေဘးက်ေရာက္လုနီးနီး အေျခအေနျဖစ္ေနျပီဟု ကုလသမဂၢက သတိေပးခဲ့သည္။

စစ္ပြဲအတြင္း ရာနွင့္ခ်ီေသာ ကေလးမ်ားအပါအဝင္ ေထာင္နွင့္ခ်ီေသာ အရပ္သားမ်ား ေသဆံုးခဲ့ျပီး ေသာင္းနွင့္ခ်ီထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့သည္။

အစိုးရကို ကူညီပံ့ပိုးသည့္အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုနွစ္ မတ္တြင္ ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္သည့္ ညြန့္ေပါင္းအဖြဲ့က ျကားဝင္ခဲ့ျပီးေနာက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနွင့္ အျခားဝန္ေဆာင္မႈမ်ားသည္ ယိုယြင္းလာခဲ့သည္။

Amran  တြင္ သူပုန္မ်ားက ေမာင္းျပန္ရိုင္ဖယ္ေသနတ္မ်ားကို ကိုင္ေဆာင္ျပီး ေန့ေရာညပါ  နိုးနိုးျကားျကား ေစာင့္ျကည့္ေနသလို ေတာ္လွန္ေရးေဆာင္ပုဒ္မ်ားသည္ ျမို့ေဟာင္းရွိ ရွြံ့နွင့္ ေက်ာက္တံုးမ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ အေဆာက္အအံုမ်ား၏ ေနရာအနွံ့ တြင္ ပ်ံ့နွံ့ေနသည္။

ေဆာင္ပုဒ္တစ္ခုတြင္ “အေမရိက က်ဆံုးရမယ္။ အစၥေရး က်ဆံုးရမယ္။ ဂ်ူးေတြ ေဘးသင့္။ အစၥလာမ္အတြက္ ေအာင္ပြဲ”ဟု ေရးသားထားသည္။
Amran ျမို့ ဟူသီသူပုန္တို့ လက္သို့ က်ေရာက္ခဲ့ခ်ိန္တြင္  ဆာနာနွင့္ က်န္ေဒသမ်ားသို့ သိမ္းပိုက္မည့္ သူပုန္တို့၏ စစ္ဆင္ေရးအစီအစဉ္မ်ားကို မည္သူကမွ သတိျပုမိခဲ့ျခင္းမရွိဟု ယီမင္အစိုးရတာဝန္ရွိသူနွစ္ဦးက ေအအက္ဖ္ပီသို့ ေျပာျကားခဲ့သည္။

Amran သည္ သမိုင္းေျကာင္းအရ ယီမင္တြင္ အဓိကက်သည့္ နယ္ပယ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး နွစ္ ၁၀ဝ သက္တမ္းရွိသည့္ Shaharah တံတားအပါအဝင္ အေရးပါသည့္  ေရွးေဟာင္းယဉ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အထင္ကရ အေဆာက္အအံုမ်ားရွိသည့္ ေနရာလည္းျဖစ္သည္။

ထို့ျပင္ ယီမင္ရွိ ဂ်ူးမ်ား ၁၉၄၉ -၁၉၅ဝတြင္ အစၥေရးသို့ မသြားေရာက္မီ ေနာက္ဆံုးေနထိုင္ခဲ့သည့္  Raydah ျမို့ရွိရာ ေနရာလည္းျဖစ္သည္။

ဆာနာနွင့္ ေျမာက္ဖက္စြန္းရွိ သူပုန္တို့၏ အမာခံနယ္ေျမျဖစ္ေသာ Saada အျကား မဟာဗ်ူဟာ က်ေသာေနရာတစ္ခုသည္လည္း Amran တြင္ တည္ရွိေနသည္။  ယင္းေနရာသည္ ယီမင္၏ ျသဇာ လွြမ္းမိုးမႈအရွိဆံုး မ်ိုးနြယ္စုျဖစ္ေသာ Hashid တို့ ေနထိုင္ရာအရပ္ ျဖစ္သည္။

ဟူသီသူပုန္တို့သည္ Amran ျမို့ကို နွစ္လျကာဝန္းရံခဲ့ျပီး အစိုးရတပ္ဖြဲ့ဝင္မ်ားကို စီးနင္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ဆက္လက္လႈပ္ရွားခဲ့ျပီး ၂၀၁၄ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာတြင္ ျမို့ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။       

အစိုးရက အျကီးစားစစ္ဆင္ေရးမ်ားနွင့္ ေဆာ္ဒီဦးေဆာင္သည့္ ညြန့္ေပါင္းအဖြဲ့က ေလေျကာင္းတိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပုလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမို့ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီး လ ၆၀ အျကာအထိ သူပုန္မ်ားသည္ စစ္ေျမျပင္တြင္ အသာစီးရေနဆဲျဖစ္သည္။

သူပုန္မ်ားသည္ ဆာနာနွင့္  မဟာဗ်ူဟာက်သည့္ ပင္လယ္နီဆိပ္ကမ္းျမို့ ဟိုေဒးဒါအပါအဝင္  ေျမာက္ပိုင္း၊ အလယ္ပိုင္းနွင့္ အေနာက္ပိုင္းေဒသမ်ားရွိ ျမို့မ်ားစြာကို  ခိုင္ခိုင္ျမဲျမဲ ဆုပ္ကိုင္ထားနိုင္ဆဲ ျဖစ္သည္။ ゞင္းတို့သည္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ ゞင္းတို့၏ တိုက္ပြဲအေတြ့အျကံုမ်ားကို ခိုင္ခိုင္မာမာ အသံုးခ်ခဲ့သည္။

သို့ေသာ္ စစ္ပြဲက ယီမင္ကို ဖြက္ဖြက္ညက္ညက္ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢ ကမကထျပုသည့္ ေဆြးေနြးပြဲမ်ားတြင္ သူပုန္နွင့္ အစိုးရတို့သည္ အေက်ာ့ေပါင္းမ်ားစြာ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးေဆြးေနြးပြဲကို ဆြီဒင္၌ ျပီးခဲ့သည့္နွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ္လည္း ေသြး ထြက္သံယိုစစ္ပြဲ အဆံုးသတ္ရန္အတြက္ သေဘာတူညီမႈမရခဲ့ေပ။

ယီမင္နိုင္ငံသား ၃.၃ သန္းသည္ အိုးအိမ္စြန့္ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရျပီး နိုင္ငံလူဦးေရး၏ သံုးပံုနွစ္ပံုနီး ပါးသည္ အကူအညီ လိုအပ္ေနသည္ဟု ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

“ယီမင္နိုင္ငံက ျပိုလဲေတာ့မယ့္ဆဲဆဲ အေျခအေန မဟုတ္ပါဘူး။ ျပိုလဲေနပါျပီ။ ယီမင္က တကယ့္ကို ျပိုလဲေနျပီ” ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ျကက္ေျခနီအဖြဲ့၏ ေဒသတြင္းဆိုင္ရာ အေရွ့အလယ္ပိုင္းနွင့္ အေရွ့ဆိုင္ရာဌာေနဒါရိုက္တာ Fabrizio Carboni က ဇူလိုင္ ၄ ရက္တြင္ ဂ်ီနီဗာ၌ ေျပာျကားခဲ့သည္။