ျမန္မာ့မီဒီယာဥပေဒ ေမွးမိွိန္ေနသလား

သတင္းေရးသား ေဖာ္ျပမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းသမားေတြကို သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒအရ အေရးမယူပဲ အျခားရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ အေရးယူေနတာေတြဟာ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းနဲ႔ လဲႊေခ်ာ္ေနသလို ဥပေဒအရလည္း မွားယြင္းေနတယ္လို႔ မီဒီယာနဲ႔ ဥပေဒအသိုင္းအ၀ိုင္းက ေ၀ဖန္ေနပါတယ္။ သတင္းသမားကို အေရးယူတဲ့အပိုင္းမွာ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒအရဆိုရင္ မီဒီယာေကာင္စီကို အရင္ဆံုး တိုင္ၾကားရမွာျဖစ္ေပမဲ႔လို႔၊ အခုဆိုရင္ သတင္းသမားအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ တျခားရာဇ၀တ္ ပုဒ္မေတြနဲ႔ တရားစြဲခံေနရတာပါ။
သမၼတက ခန္႔အပ္တဲ့ ျမန္မာမီဒီယာ ေကာင္စီဘက္ကလည္း ဒါကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မႈမရိွပဲ ျပ႐ုပ္သက္သက္လို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ မီဒီယာေကာင္စီ၀င္ အခ်ိဳ႕က ယူဆေနပါတယ္။ ဗြီအိုေအ သတင္းေထာက္ ကိုေဇာ္ထက္ ရန္ကုန္ကေန ေပးပို႔ထားပါတယ္။

သတင္းသမားေတြဟာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ မီဒီယာဥပေဒနဲ႔ အေရးယူခံရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ မသက္ဆိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ေရွးက်တဲ့ဥပေဒေတြနဲ႔ အမႈဖြင့္ အေရးယူခံေနရတာဟာ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ လဲႊမွားေနတယ္လို႔ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ဥပေဒ အေထာက္ကူျပဳအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ဦးႀကီးျမင့္က ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“တကယ္တမ္းက် ဥပေဒအရဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလိုေျပာလို႔မရဘူးဗ် ၁၉၇၃ စကားရပ္မ်ား ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒအရ ေနာက္က်တဲ့ ဥပေဒက၊ ေရွ႕က်တဲ့ ဥပေဒကို လႊမ္းမ္ိုးတယ္ ေပါ႔ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ၅၀၅(ခ)တို႔ဘာတို႔ကို သတင္းမီဒီယာဥပေဒက သတင္းမီဒီယာသမားနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ လႊမ္းမိုးတယ္။ သတင္းမီဒီယာသမားေတြကို သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒနဲ႔ အေရးမယူဘဲ ေရွးက်တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူတာဟာ ဥပေဒအရ မွားယြင္းပါတယ္လို႔ အဲ့ဒါက်ေနာ္က အတိအက်မွတ္ခ်က္ ေပးပါတယ္။”

သတင္းသမားေတြကို မီဒီယာဥပေဒနဲ႔ အေရးမယူဘဲ တျခားဥပေဒေတြနဲ႔ အေရးယူရတာဟာ အဲဒီဥပေဒမွာျပ႒ာန္းထားတဲ့ ျပစ္ဒဏ္နဲ႔ ေငြဒဏ္ေတြဟာ မမ်ွတတဲ့အတြက္ တျခားဥပေဒေတြနဲ႔ အေရးယူေနရတာျဖစ္ေၾကာင္း တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမွဴး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းက ဧၿပီလ ၃၀ ေနျပည္ေတာ္ ျပန္ၾကားေရးဌာနမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ မ႑ိဳင္ေလးရပ္ေတြ႔ဆံုပြဲ သတင္းသမားေတြနဲ႔ အေမးအေျဖမွာ ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

“က်ေနာ္ ခဏခဏေျပာတယ္။ သတင္းမီဒီယာဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းထားတာသည္ အမ်ားဆံုးက ေငြဒဏ္ ၁၀သိန္း၊ ေငြ၃သိန္း၊ လူတေယာက္ကို ခင္ဗ်ားကို က်ေနာ္က႐ိုက္ၿပီး ခင္ဗ်ားကို ႀကိဳက္သလိုဆဲလို႔ ခင္ဗ်ားကို က်ေနာ္က ေငြ ၃ သိန္း ေလ်ာ္ေပးမယ္။ ခင္ဗ်ားခံမလား။ ဒါပဲရွင္းရွင္းေလးရယ္ ခင္ဗ်ားကို ခင္ဗ်ားအေမကိုလည္းဆဲမယ္၊ ခင္ဗ်ားအေဖ၊ ခင္ဗ်ားမ်ိဳးရိုးလည္းဆဲမယ္၊ ခင္ဗ်ားကိုလည္းဆဲမယ္ ဆဲၿပီးရင္ ခင္ဗ်ားကို ေငြ၃သိန္းေလ်ာ္ေပးမယ္ဆိုခင္ဗ်ားခံမလား။ ဘယ္လိုျဖစ္မလဲ ဒါပဲ။”

သတင္းသမားတေယာက္ကို အေရးယူမယ္ဆိုရင္ မီဒီယာေကာင္စီရဲ႕ ညွိႏႈိင္းတာကိုအရင္ဆံုးလက္ခံဖို႔၊ မေျပလည္တဲ့အခါမွ သက္ဆိုင္ရာတရား႐ံုးမွာ တရားစြဲဖို႔ ေကာင္စီဘက္က ေတာင္းဆိုထားေပမဲ႔ တရားစြဲအဖြဲ႔အစည္းက အေလးမထားေၾကာင္း၊ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒနဲ႔သာတရားစြဲဖို႔ တပ္မေတာ္နဲ႔အစိုးရကိုအႀကံျပဳထားေၾကာင္း သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး(၂) ဦးသာလြန္ေဇာင္းထက္က အခုလိုေျပာပါတယ္။

“တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႔က ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းေပါ႔ေနာ္.... သတင္းမီဒီယာဥပေဒမွာ ျပစ္ဒဏ္က နည္းလြန္းအားႀကီးတယ္ေပ့ါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ တျခားဥပေဒနဲ႔ စြဲတယ္ေပါ႔ ဒါမ်ိဳးလည္း သူတို႔ကေျပာတာကိုး အဲဒီေတာ့ တကယ္ေတာ့ အခုဟာက က်ေနာ္တို႔က တဘက္နဲ႔ တဘက္ရန္သူလို႔ သေဘာထားလို႔ မရဘူး။ သတင္းမီဒီယာ ဆိုတာကလည္း တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲမွာ တတ္စြမ္းတဲ့ေနရာကေနပါေနတာေပါ႔ေနာ္။ အဲဒါကို ငါတို႔ကိုေရးလို႔၊ ငါတို႔ကိုေဆာ္လို႔၊ ငါတို႔လုပ္ငန္းေတြကို ေႏွာက္ယွက္လို႔ဆိုတဲ့ အမုန္းတရားအေျခခံရွိတဲ့ စိတ္နဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြကိုဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္ ဒီတိုင္းျပည္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္က ေတာ္ေတာ္ႀကီးေနာက္ပိုင္းမွာ အေျခအေနဆိုးလာမယ့္ သေဘာရွိပါတယ္။”

သတင္းမီဒီယာဥပေဒပုဒ္မ ၁၂ မွာ မီဒီယာေကာင္စီဟာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြတ္လပ္စြာေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားေပမဲ႔ တကယ္တမ္း ေကာင္စီရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္္အေပၚမွာ ေမးခြန္းထုတ္ေနၾကပါတယ္။ ဦးသာလြန္ေဇာင္းထက္က အခုလိုဆက္ေျပာပါတယ္။

“ဥပေဒေတြမွာ ေရးထားတာ လြတ္လပ္စြာလုပ္ႏုိင္တယ္ေပါ့။ မွန္ပါတယ္.... လြတ္လပ္စြာလုပ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေပမဲ႔ ဘယ္လိုလြတ္လပ္စြာ လုပ္ႏုိင္တာလဲ၊ ဘယ္လိုကိစၥေတြမွာ ဝင္ၿပီး ေကာင္စီအေနနဲ႔ အျခားမ႑ိဳင္ေတြကို ထိန္းေၾကာင္းလို႔ရမလဲဆိုတာ တိတိက်က် ျပ႒ာန္းထားတာမရွိဘူး။ မရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဒီလိုျပႆနာမ်ိဳး တက္ရင္ေတာင္ ေကာင္စီကို တိုင္ၾကားႏုိင္တယ္လို႔ပဲ ေရးထားတာ တိုင္ခ်င္တိုင္မယ္၊ မတိုင္ခ်င္မတိုင္ဘူးေပါ႔။ မတိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔ တရားရံုးေတြကို တိုက္ရိုက္သြားတယ္၊ ရဲစခန္းတြမွာ အမႈဖြင့္တယ္ဆိုတဲ့ ျပႆနာေတြ တက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုလက္ရွိ အေနအထားအရေတာ့ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီဟာ ဘာမွလုပ္ႏုိင္စြမ္းမရွိတဲ့၊ ျပရုပ္သက္သက္ေကာင္စီ ျဖစ္ေနတာေပါ႔။”

ဒီရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕အေျခစိုက္ DMG သတင္းဌာန အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေအာင္မင္းဦးနဲ႔ အဖြဲ႔ကို မတရားအသင္းဆက္သြယ္မႈ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၇(၂)နဲ႔ တရားစြဲခံထားရတဲ့ ကိစၥလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုဥပေဒပုဒ္မနဲ႔ တရားစြဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး DMG သတင္းဌာန တာဝန္ခံအယ္ဒီတာ ဦးဧကရာဇ္က ဗြီအိုေအကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“အဓိကေတာ့ ဒီရခိုင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ဧရာဝတီတို႔၊ RFA တို႔ကိုလည္းစြဲထားတာ ရွိတယ္ေလ ဆိုေတာ့ တဘက္မွာ ျပန္ၾကည့္လိုက္ျပန္ရင္လည္းဒါ က်ေနာ္ထင္တယ္ဗ် အဲဒီသတင္းမီဒီယာ ဥပေဒဆိုတာကို ဒီဘက္ကလူေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ ရွိတယ္လို႔ေတာင္ မထင္ဘူးေပါ႔ေနာ္။ ထစ္ခနဲဆိုရင္ (ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ) ၆၆နဲ႔စြဲမယ္၊ ဟိုဟာနဲ႔စြဲမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ပဲ လာတာေလ အကုန္လံုးက။”

မၾကာေသးခင္ကလည္း ေျမာက္ဦးမွတ္တမ္း ေဆာင္းပါးေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဧရာဝတီ သတင္းဌာနနဲ႔ ရခိုင္အေရး ကိစၥေတြကိုေဖာ္ျပတဲ့ RFA သတင္းဌာနကို ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၆၆(ဃ)နဲ႔ တရားစြဲထားသလို၊ ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒ အခန္း(၂၁) အသေရဖ်က္မႈပုဒ္မ ၅၀၀(ဃ)နဲ႔လည္း စြဲဆိုထားပါတယ္။

ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အဆင့္ကို သံုးသပ္ေဖာ္ျပေနတဲ့ နယ္စည္းမထား သတင္းေထာက္မ်ား အဖြဲ႔ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္အရဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဟာ က်ဆင္းေနဆဲျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔အဆင့္ (၁၃၈) မွာ ရွိေနပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အရွိဆံုးႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ေနာ္ေဝ၊ ဆြီဒင္နဲ႔ ဖင္လန္ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ၂၀၁၈မွာ အဆင့္ (၁၃၇) ရွိခဲ့ေပမဲ႔လည္း လက္တေလာ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ၂၀၁၉ မွာ တဆင့္နိမ့္သြားၿပီး (၁၃၈)ကို ေရာက္ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။