ဗုဒၶဘာသာဟာ လူမႈကြန္ရက္မွာ ေစာ္ကားစရာ ျဖစ္လာေနျပီလား

ဂ်ီဟတ္ဝါဒီ အေသခံဗံုးခြဲသမားေတြက ဧျပီ ၂၁ ရက္မွာ လူေပါင္း ၂၅၈ ဦးကို ေသေျကေစတဲ့ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ဟိုတယ္သံုးခုနဲ့ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းသံုးခုမွာ တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္မွာ သီရိလကၤ࿿ာမွာ မတူညီတဲ့ ဘာသာဝင္နွစ္ခုအျကား (ခရစ္ယာန္နွင့္ မြတ္စလင္) ဘာသာေရးတင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတာေျကာင့္ Facebook၊ WhatsApp၊ Instagramနဲ့ အျခားလူမႈမီဒီယာေတြကို ပိတ္ပင္လိုက္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာထိန္လင္း Installation လုပ္ခဲ့သည့္ ထဘီမ်ားျဖင့္ ျပုလုပ္ခဲ့ျပီး ဗုဒၶဦးေခါင္းေတာ္ဟု ထင္ျမင္ေဝဖန္ခံေနရသည့္ တင္ဆက္မူကိုေတြ့ရစဉ္


IS အဖြဲ့က သူတို့လက္ခ်က္လို့ ေျပာထားတဲ့ ဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္မႈအျပီးမွာ မြတ္စလင္ေဈးဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးက “သိပ္ျပီးရယ္မေနနဲ့၊ တစ္ေန့ မင္းငိုရလိမ့္မယ္” လို့ ေရးသားခဲ့တဲ့ပို့စ္ဟာ တိုက္ခိုက္မႈတစ္ရပ္ ျပုလုပ္မယ့္ အခ်က္ေပးမႈလို့ ခရစ္ယာန္တစ္ဦးက ယူဆမႈေျကာင့္ ေဒါသထြက္ေနတဲ့ လူအုပ္ျကီးက ပို့စ္တင္သူရဲ့ ဆိုင္ကို ဖ်က္ဆီးလိုက္ျပီးေနာက္မွာ ဗလီတစ္ခုကိုလည္း ဖ်က္ဆီးမႈ ျကံုခဲ့ရပါတယ္။

တစ္ဖက္မွာဆိုရင္လည္း သီရိလကၤ࿿ာလိုပဲ ဘာသာေရးအကဲဆတ္ျပီး IS အဖြဲ့ရဲ့ အေျခစိုက္စခန္းအျဖစ္ ပစ္မွတ္ထားခံလာေနရတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း Facebook လို လူမႈကြန္ရက္အေပၚမွာ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိုးစံုနဲ့ ကာတြန္းေတြ၊ ပန္းခ်ီေတြ ေရးသားလာသလို တားျမစ္ထားျပီး ျမန္မာအမ်ိုးသား၊ အမ်ိုးသမီးတိုင္းက လိုက္နာျကတဲ့ ရိုးရာဓေလ့ေတြအေပၚမွာ ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္မႈမ်ိုးစံု ေတြ့လာေနရပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုး ျမန္မာနိုင္ငံသား ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ တန္ဖိုးထားလိုက္နာေနတဲ့ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြအေပၚ ေစာ္ကားေမာ္ကား တိုက္ခိုက္လာတာ ေတြ့လာရေပမယ့္လည္း ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္ေနမႈေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တားျမစ္နိုင္မႈ မေတြ့ရသလို အစိုးရနဲ့ သာသနာေရးဝန္ျကီးဌာနအျပင္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေစာင့္ျကည့္ေရးအဖြဲ့ေတြဘက္ကပါ တုန့္ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေတြ့ေနရပါတယ္။

Lagoon Eain ေရးဆြဲခဲ့ျပီး ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားမႈျပုသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆသျဖင့္ အေရးယူေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုထားသည္ကိုေတြ့ရစဉ္

ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့ လူမ်ိုးေရး၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡဆိုတာေတြက ဘယ္အစိုးရပဲ တက္လာတက္လာ ယွဉ္တြဲပါေနတယ္လို့ ေျပာရေလာက္ေအာင္ သမိုင္းအဆက္ဆက္၊ အစိုးရအဆက္ဆက္မွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ျပႆနာလို့ေတာင္ ဆိုရမယ့္ အေျခအေနပါ။

ဒီလိုမ်ိုး ျပႆနာျဖစ္ေလ့ရွိတယ္ဆိုေပမယ့္လည္း တစ္ဖက္မွာ မတူညီတဲ့ ဘာသာဝင္ေတြအျကား ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဉ္တြဲေနထိုင္နိုင္မႈ ျပယုဂ္ေတြကလည္း အေျမာက္အမ်ား ရွိေနျပီး ရန္ကုန္ျမို့လယ္ ဆူးေလေစတီပတ္လည္နားက ဗလီေတြ၊ Church ေက်ာင္းေတြက သက္ေသျပေနပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံဟာ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ ေနာက္ဆံုးခံတပ္အျဖစ္ ညွြန္းဆိုေနျကခ်ိန္ တျခားဗုဒၶဘာသာနိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ သီရိလကၤ࿿ာ၊ ထိုင္းလိုနိုင္ငံမ်ိုးေတြမွာ ျဖစ္သလိုမ်ိုး အစြန္းေရာက္အျကမ္းဖက္ေတြ မရွိဘဲ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဉ္တြဲေနထိုင္ေနျကတဲ့ အေျခအေနမ်ိုးနဲ့ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တည္လာနိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ဗုဒၶဘာသာကို နိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ဖူးသလို ၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ဖြဲ့ စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရလည္း ဗုဒၶဘာသာဟာ နိုင္ငံသားအမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဂုဏ္ထူးဝိေသသနွင့္ ျပည့္စံုတဲ့ ဘာသာသာသနာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပုထားတာပါ။ ဒီလိုမ်ိုး အသိအမွတ္ျပုထားေပမယ့္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္မွာ မသီတာေထြးကို အဓမၼျပုက်င့္ျပီး လည္လွီးသတ္ျဖတ္ရာက စတင္လာခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းေနာက္ပိုင္းမွာ ဘာသာေရးနဲ့ ဆက္နွြယ္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ၊ ေျပာဆိုမႈေတြဟာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ပိုမ်ားလာခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ ကမၻာေက်ာ္ Times မဂၢဇင္းကေန ဦးဝီရသူကို ဗုဒၶဘာသာ အျကမ္းဖက္သမားအျဖစ္ ပံုေဖာ္ညွြန္းဆိုခဲ့တာရွိခဲ့သလို ရိုက္တာသတင္းဌာနက သံုးနႈန္းခဲ့တဲ့ “ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာသူပုန္ (Rakhine Buddhist rebels)” ဆိုတဲ့ အေရးအသားမ်ိုးေတြဟာ မလိုအပ္ဘဲ ဗုဒၶဘာသာကို ေသးသိမ္ေအာင္၊ လူမႈကြန္ရက္မွာ သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္စရာအျဖစ္ ရွိလာေအာင္ ေရးသားေစသလို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ရိုက္တာသတင္းဌာနဟာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ရခိုင္ပဋိပကၡအေပၚ သတင္းေရးသားေဖာ္ျပရာမွာဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ဆိုတဲ့ အသံုးအနႈန္းမ်ိုးေတြကို မလိုအပ္ဘဲ မျကာခဏ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသလို တျခား CNA၊ ရိုက္တာ၊ အယ္ဂ်ားဇီးယား၊ Rakhine Duddhist rebels၊ Asia News၊ The Diplomat စတဲ့ သတင္းဌာနေတြကလည္း Rakhine Buddhist rebels ဆိုတဲ့ အသံုးအနႈန္းမ်ိုးကို မျကာခဏ သံုးနႈန္းေလ့ရွိျပီး နိုင္ငံတကာ မ်က္နွာစာမွာပါ ဗုဒၶဘာသာကို ေမွးမွိန္ေအာင္ ျကံေဆာင္ေရးသားေနျပီး နိုင္ငံေရးအရျဖစ္လာေနတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡကို ဘာသာေရးအသြင္ ကူးစက္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္သလို ျမင္ေတြ့ေနရပါတယ္။ ဒီလို ျမင္ေတြ့ေနရေပမယ့္လည္း နိုင္ငံတကာသတင္းဌာနေတြ တစိုက္မတ္မတ္သံုးလာေနတဲ့ Rakhine Buddhist rebels ဆိုတဲ့ အသံုးအနႈန္းမ်ိုးကို ကန့္ကြက္ဖို့ေတာ့ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီးဌာန၊ ျပန္ျကားေရးဝန္ျကီးဌာနေတြဟာ နွာေစးေနတာကိုလည္း ျမင္ေနရျပန္ပါတယ္။

6.jpg

Lagoon Eain ေရးဆြဲခဲ့ျပီး ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားမႈျပုသည္ဟု ယူဆသျဖင့္ ေဝဖန္ေရးသား မွ်ေဝထားသည္ကို ေတြ့ရစဉ္

၂။

လူမႈကြန္ရက္ေပၚမွာ ဗုဒၶဘာသာဟာ သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္စရာအျဖစ္ ရွိလာရာမွာ အထူးသျဖင့္ ဘာသာမဲ့ Group၊ Memes Group ေတြမွာ အလြယ္တကူ ဟာသေနွာျပီး တင္လာျကတဲ့ ပံုေတြ၊ စာေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ယံုျကည္စြာ ကိုးကြယ္လာသူေတြအတြက္ စိတ္နွလံုးမခ်မ္းေျမ့စရာအျဖစ္ ရွိလာသလို အျပန္အလွန္ေျပာဆိုေနတဲ့ ယုတ္ရင္းျကမ္းရိုင္းတဲ့ စကားေတြကလည္း စိတ္နွလံုးညွိုးခ်ံုးစရာအျဖစ္ ရွိလာပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုး ဗုဒၶဘာသာကို သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္စရာအျဖစ္ သံုးလာတဲ့ အေျခအေနမ်ိုးဟာ လက္ရွိ နွစ္နွစ္၊ သံုးနွစ္အတြင္းမွာ ပိုဆိုးလာခဲ့သလို ဒီလိုမ်ိုး ျဖစ္လာတဲ့အေျခအအေနေတြကို ထိန္းကြပ္နိုင္မႈကလည္း ပိုျပီးေတာ့ အားနည္းလာတဲ့အေျခအေနကို ေတြ့ျမင္ရပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ဗုဒၶဦးေခါင္းေတာ္ကို နားျကပ္တပ္ျပီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ V Gasto Bar၊ Buddha Bar ကို ခ်က္ျခင္းပိတ္သိမ္းအေရးယူခဲ့ေပမယ့္ လက္ရွိ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာေတာ့ ပိုမ်ားလာတဲ့ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမႈေတြကို လ်စ္လ်ူရႈထားတဲ့ အေျခအေနမ်ိုးကို ေတြ့ျမင္ေနရပါတယ္။

တစ္ဖက္မွာလည္း ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ပံုစံတုပဝတ္ဆင္တဲ့ Saw Seven အေကာင့္ပိုင္ရွင္ကို ထိန္းသိမ္းအေရးယူေပးဖို့အတြက္ လူမႈကြန္ရက္မွာ စာထြက္လာခ်ိန္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားသူကို ဖမ္းဆီးအေရးယူတယ္ ထင္ခဲ့ျကေပမယ့္ ဧျပီ ၈ ရက္မွာေတာ့ သာသနာေရးနွင့္ ယဉ္ေက်းမႈဝန္ျကီးဌာနက ဒီအမိန့္စာဟာ အတုျဖစ္တယ္လို့ ထုတ္ျပန္ခဲ့ခ်ိန္မွာ ဒီလိုမ်ိုးလုပ္ရပ္ကို အေရးမယူခဲ့တဲ့အတြက္ ေျပာဆိုသူေတြအမ်ားအျပားရွိခဲ့သလို Neyein Chan Ko အမည္နဲ့ Facebook သံုးစြဲသူက “မင္းတို့ဝန္ျကီးဌာနက တို့ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကို နွိပ္ကြပ္ဖို့ သပ္သပ္ပဲ ဖြဲ့ထားတာလားကြ” ဆိုျပီး ေမးခြန္းထုတ္ထားတာကို ေတြ့ရပါတယ္။

အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိုးထက္ ပိုျပီးဆိုးလာတဲ့ အေျခအေနက လူသိမ်ားတဲ့ အနုပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ ဟန္ထူးလြင္တင္ခဲ့တဲ့ Raggae Buddha ဆိုတာမ်ိုး၊ ပန္းခ်ီဆရာထိန္လင္းရဲ့ ထဘီနဲ့ ျပုလုပ္ထားတဲ့ ဗုဒၶဦးေခါင္းေတာ္ပံုစံ တင္ဆက္မႈ၊ လူမႈကြန္ရက္မွာ လူသိမ်ားတဲ့ Lagoon Eain အေကာင့္ပိုင္ရွင္ရဲ့  ဘုရားနဲ့ စစ္သားကို တြဲျပီးေရးခဲ့တဲ့ ကာတြန္းမ်ိုးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားသလိုမ်ိုး ရႈျမင္ျကသူေတြ ရွိေနသလို မနွစ္ျမို့သူေတြလည္း မ်ားေနပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာ ပန္းခ်ီထိန္လင္းကေတာ့ “ထဘီကိစၥျပပြဲမွာ အင္စေတာ္ေလးရွင္းလက္ရာနဲ့ပတ္သက္၍ ျပပြဲမွာ ပန္းခ်ီဆြဲခံသူ အမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ပံုနဲ့ သူတို့ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကို ဗီဒီယို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဗီယိုဖိုင္ကိုျပဖို့ အင္စေတာ္ေလးရွင္းတစ္ခု ဖန္တီးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပပြဲတခုလံုးက အမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ပံုတူျဖစ္ေနေတာ့ ဗီဒီယိုျပဖို့ အခန္းငယ္ကိုလည္း အမ်ိုးသမီးတစ္ေယာက္ရဲ့ ဦးေခါင္းပံုခ်ိုးျပီး တဘီအစေတြနဲ့ပဲ ခ်ုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီပံုမွာ နႈတ္ခမ္းနီ၊ လိေမၼာ္ေရာင္ပါးကြက္အျပင္ မိန္းမတို့ဘုန္း ဆံထံုးဆိုတဲ့ စံညြန္းအတိုင္း ဆံရစ္ဝိုင္းအထပ္ တင္ျပီး ျပုလုပ္ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဘက္မွာ အထဲကိုဝင္ျပီး ဗီဒီယိုျကည့္လို့ရေအာင္ အေပါက္တစ္ခုထားထားပါတယ္။ ဒီအေပါက္ကဝင္ျပီး ျပပြဲမွာ ပါဝင္ျကတဲ့ အမ်ိုးသမီးမ်ားရဲ့ ဗီဒီယိုကို ျကည့္လို့ရေအာင္ ျပုလုပ္ထားပါတယ္။ အခ်ို့ပုဂၢိုလ္မ်ား ယူဆျကသလို ျမတ္စြာဘုရားရဲ့ ဦးေခါင္းေတာ္မဟုတ္ပါ” လို့ ျပန္လည္ေျဖရွင္းထားတာကို ေတြ့ရပါတယ္။

Lagoon Eain အေကာင့္ပိုင္ရွင္ကေတာ့ ဘုရားနဲ့ စစ္သားကို ေပါင္းစပ္ေရးဆြဲ ျပီး လွြတ္ေတာ္အတြင္းမွာ “ကန့္ကြက္ေတာ္မူတယ္ ခ်စ္သားတို့” ဆိုတဲ့ စာသားနဲ့ ေမ ၈ ရက္မွာ တင္ခဲ့ျပီး လွြတ္ေတာ္အတြင္းက တပ္မေတာ္သား ၂၅ ရာခိုင္နႈန္း၊ ဗုဒၶဘာသာနဲ့ ဦးဝီရသူရဲ့ အသံုးအနႈန္းျဖစ္တဲ့ “စစ္သားေတြကို ဘုရားလိုေတာင္ ကိုးကြယ္ရမယ္” ဆိုတဲ့ စကားအေပၚမွာ ကာတြန္းေရးဆြဲခဲ့တာ ေတြ့ရျပီး ဒီေရးဆြဲမႈဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားတယ္လို့ ထင္ျမင္ယူဆျပီး ေပးသူ Comment အမ်ားအျပားရွိခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီလို  Comment ေပးသူေတြထဲမွာ Zaw Thit အမည္နဲ့ Facebook သံုးစြဲသူက “စစ္​တပ္ကို သ​ေရာ္​တာ၊ ​ေလွာင္​တာ မျကိုက္​တာ မင္​းအခြင္​့အ​ေရးပါ။ ဘာမွ​ေျပာစရာမရွိဘူး။ ငါတို့ ဗုဒၶဘာသာဘုရားရဲ့ အမွတ္​လကၡဏာ​ေတြနဲ့ ဘုရား​ေနရာမွာ စစ္​သားရုပ္​​ေတြ ထည္​့​ေရးလိုက္​တာက​ေတာ့ ​ေစာ္​ကားလြန္​းတယ္​။ မင္​းဘယ္​ဘာသာဝင္​လဲ ငါမသိဘူး။ ဒီကာတြန္​းက ငါတို့ရဲ့ကိုးကြယ္​ယံုျကည္​မႈကို ​ေစာ္​ကားတာပဲ။ မင္​းတို့လိုခ်င္​တဲ့ ဘာသာ​ေပါင္းစံုညီညြတ္​​ေရးက ဒါလား...ေတာက္”  ဆိုျပီး မန့္ခဲ့တာ ေတြ့ရပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုးေတြ မန့္ထားတာ အမ်ားအျပားေပမယ့္ Lagoon Eain အေကာင့္ပိုင္ရွင္က တံု့ျပန္ေျဖရွင္းမႈ မေတြ့ရဘဲ ေမ ၉ ရက္မွာေတာ့ “အဲဒီေတာ့ ငါကေျကာက္ရမယ္ေပါ့” ဆိုတဲ့ ပို့စ္တစ္ခု ထပ္တင္ခဲ့တာကို ေတြ့ရပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိုး ေရးသားထားတဲ့အတြက္ Lagoon Eain အေကာင့္ပိုင္ရွင္ကို  Messenger ကေန ဆက္သြယ္ခဲ့ျပီး ေမးခြန္းေမးျမန္းရာမွာ Lagoon Eain က “ဦးဝီရသူ စကားကို ေရးခဲ့တာပါ” လို့ ေျဖပါတယ္။

“ကြ်န္ေတာ္လည္း စဉ္းစားပါတယ္။ ထိန္လင္း တကယ္ရည္ရြယ္ျပီး ေနာက္မွ ေလွ်ာခ်သလားေပါ့။ ထိန္လင္းအေနနဲ့ မရည္ရြယ္ဘူးဆိုေတာင္ မိန္းမဦးေခါင္း။ ဘုရားဦးေခါင္းေတာ္ မသဲမကြဲ လိုရာေတြးလို့ ရနိုင္တယ္။ ထင္မွားစရာရွိတယ္။ အနုပညာရွင္တစ္ေယာက္ဟာ သူဖန္တီးတဲ့အနုပညာမွာ တစ္ခုခုနဲ့ ဆင္တူယိုးမွားျဖစ္ေနရင္လည္း တာဝန္မကင္းပါ။ ဒါကို သူျကိုသိသင့္တယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ထားသင့္တယ္။ တကယ္လို့ ဒီေနရာမွာ ဆင္တူယိုးမွားဆိုရင္ေတာင္ မြတ္စလင္ဘာသာဆို ဘယ္လိုေျပာျကမလဲ။ ကြ်န္ေတာ္ယံုျကည္တာ ဘယ္မြတ္စလင္မွ ဆင္တူယိုးမွားေလာက္ဆိုျပီး ခြင့္မလွြတ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ကမၻာမွာ ဒါမ်ိုးျဖစ္ဖူးခဲ့တာကိုး။ အခုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဟာ အားကိုးတစ္ခုနဲ့ မလိမ့္တပတ္ ေစာ္ကားတာ ခံရတယ္လို့ပဲ ျမင္တယ္။ တျခားဘာသာမွာ ခြင့္မလွြတ္တာ ကြ်န္ေတာ္တို့က်မွလာ လူစြမ္းေကာင္းလုပ္တာ အနိုင္က်င့္နည္းသက္သက္ပဲ” လို့ Htay Oung အမည္နဲ့ လူမႈကြန္ရက္မွာ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားသူက ေျပာပါတယ္။

(၃)

ဒီလိုမ်ိုး မနွစ္ျမို့သူေတြမ်ားေနေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာဟာ လူမႈကြန္ရက္မွာေတာ့ ေစာ္ကားစရာအျဖစ္ ရွိေနသလို အေရးယူဖို့ လုပ္ေဆာင္သင့္တဲ့ သာသနာေရးနဲ့ ယဉ္ေက်းမႈ ဝန္ျကီးဌာနဟာလည္း ဝန္ျကီးရဲ့ ကိုယ္ေရးအေျကာင္းေတြကို လူမႈကြန္ရက္မွာ ေဝဖန္တာေတာင္ အခ်ိန္နဲ့ တစ္ေျပးညီ ထုတ္ျပန္ေပမဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားေမာ္ကားျပုေနသူေတြကိုေတာ့ အေရးယူဖို့ ေနွးေကြးေနတဲ့ အေျခအေနကိုလည္း လက္ရွိအစိုးရလက္ထက္မွာ ေတြ့ေနရပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုး တံု့ျပန္မႈအားနည္းေနတာေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး သာသနာေရးနွင့္ ယဉ္ေက်းမႈဝန္ျကီးဌာနက သာသနာေရးေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ညွြန္ျကားေရးမႉး ဦးေအာင္ဆန္းဝင္းကို ဆက္သြယ္ေမးခဲ့ေပမယ့္ ဦးေအာင္ဆန္းဝင္းက ျပည္ပခရီးစဉ္ သြားေရာက္ေနတဲ့အတြက္ ေျဖဆိုနိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အဲဒီလို ေျဖဆိုနိုင္မႈ မရွိေပမယ့္ ျမို့နယ္သာသနာေရးဦးစီးမႉးတစ္ဦးကေတာ့ ဒီလိုမ်ိုး လူမႈကြန္ရက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားေမာ္ကားျပုလာတဲ့ ျဖစ္စဉ္ေတြနဲ့ပတ္သက္ ျပီး သီးျခားညွြန္ျကားထားတာ မရွိေပမယ့္ ဝန္ျကီးရံုးမွာေတာ့ သတင္းမီဒီယာအဖြဲ့ ဖြဲ့ထားျပီး လူမႈကြန္ရက္ေတြကို ေစာင့္ျကည့္ျပီး ဘာသာတရားေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ ေစာ္ကားစြပ္စြဲေရးသားမႈေတြကို အခ်ိန္နဲ့တစ္ေျပးညီ တင္ျပျပီးေတာ့ အထက္က ျပန္လည္ညွြန္ျကားလာတဲ့အတိုင္း သတင္းထုတ္ျပန္တာ၊ အေရးယူေဆာင္ရြက္တာေတြကို လုပ္ကိုင္သလို တစ္ဖက္မွာလည္း ရာဇသတ္ျကီးမွာ ျပ႒ဌာန္းထားတဲ့ ဘာသာ၊ သာသနာဆိုင္ရာ ျပစ္မႈေတြက ပုဒ္မ ၂၉၅ (က) လူတစ္စားကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာ၊ သာသနာကိုျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ၊ သာသနာယံုျကည္မႈကိုျဖစ္ေစ ေစာ္ကားျခင္းျဖင့္ ထိုလူတစ္စား၏ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာေရးစိတ္ဓာတ္ကို နာက်င္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ မသမာစိတ္ျဖင့္ တမင္က်ုးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈဟာ လူတိုင္းလိုလိုက အမႈဖြင့္လွစ္နိုင္တဲ့ ပုဒ္မျဖစ္တဲ့အတြက္ ဝန္ျကီးဌာနအေနနဲ့ သီးျခားကန့္သတ္ခ်က္ မထားတာလို့ ရွင္းျပပါတယ္။

3.jpg

ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားမူႈျပုသည္ဟုယူဆနိုင္သည့္ ကာတြန္းပံုအမ်ားအျပားကို စုစည္းတင္ျပျပီး ကန့္ကြက္ထားသည့္ Zaw Thit အေကာင့္က ေဝဖန္ထားသည္ကို ေတြ့ရစဉ္

(၄)

လူမႈကြန္ရက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ပံုစံမ်ိုး ေစာ္ကားေမာ္ကားျပုေနခ်ိန္မွာ Facebook ရဲ့ အေရးယူမႈပံုစံေတြကလည္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈရွိေနျပီး “ကုလား” လို့ ေရးသားလာတာကိုေတာင္ သံုးစြဲသူရဲ့ အေကာင့္ကို ယာယီပိတ္သိမ္းတာ၊ Disable လုပ္တာမ်ိုး လုပ္ေဆာင္ေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာနဲ့ သာသနာကို ေစာ္ကားလာတဲ့ အခ်ိန္မ်ိုးမွာ၊ ပို့စ္ေတြမွာ Report ထုရင္ေတာင္ ျဖုတ္မခ်ဘဲ ဗုဒၶဘာသာကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္မႈေတြကို ခြင့္ျပုထားတာ ေတြ့ေနရပါတယ္။

“Facebook မွာ ကုလားလို့ေရးတာ၊ ယိုလိမ္ညာေရးလို့ အေကာင့္ဆိုင္းငံ့၊ အေကာင့္ဖ်က္သိမ္းခံရတာ ကိုယ္တိုင္ျကံုရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားလို့ Report ထုတာ ဘာမွမျဖစ္ဘူး။ တခ်ို့ Report ထုသူေတြ ျပန္ထိသြားျကတယ္ သိရတယ္။ အင္မတန္ နာျကည္းခံျပင္းစရာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ အစိုးရကိုေရာ ျကံ့ခိုင္ေရးကိုပါ ပိႆာေလးနဲ့ ေဘးထုသလို ေရးဖူးတယ္။ ဘာမွမျဖစ္ပါ။ Facebook သံုးသူေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာဆို အျကမ္းဖက္သမားျကီးလံုးလံုး သတ္မွတ္ခံထားရလား မေျပာတတ္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို့ေတြဟာ ဘယ္တုန္းကမွ မျကံုဖူးတဲ့ တစ္ဖက္သတ္ေစာ္ကား အနိုင္က်င့္ခံေနရတယ္။ ဒါေတြဟာ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း အမုန္းတရားတိုးပြားလာေစဖို့ ေရခံေျမခံပဲ” လို့ Htay Oung အမည္နဲ့ လူမႈကြန္ရက္မွာ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားသူက ေျပာပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တစ္ခ်က္စဉ္းစားသင့္တာက NLD အစိုးရဟာ လူမႈကြန္ရက္ေတြကို ေစာင့္ျကည့္ဖို့အတြက္ က်ပ္သန္း ၆၄၀ဝ ေက်ာ္ သံုးစြဲထားတာပါ။ ဒါဟာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ လံုးဝအသံုးမျပုခဲ့ဘူးလို့ဆိုနိုင္တဲ့ သံုးစြဲမႈ ျဖစ္သလို တစ္ဖက္မွာလည္း ဒီလိုဖြဲ့စည္းထားတဲ့ SMMT (Social Media Monitoring Team) ဟာ နိုင္ငံေတာ္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးကို အေနွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ ဘာသာေရးပဋိပကၡဆန္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ထိပါးေစာ္ကားမႈေတြအတြက္ တစ္စံုတစ္ရာ ေဆာင္ရြက္တာေတြ၊ အေရးယူတာေတြ မလုပ္ဘဲ NLD အစိုးရကို ေဝဖန္ေနသူေတြကိုပဲ ေစာင့္ျကည့္တဲ့ အလုပ္သီးသန့္လုပ္သလားလို့ ထင္မွတ္မွားစရာ အေျခအေနပါ။

ဒါအျပင္ လက္ရွိအေျခအေနမွာဆိုရင္လည္း မဟနအဖြဲ့အစည္းဘက္က အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ ေနွးေကြးတာကိုလည္း ေတြ့ေနရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ လူမႈကြန္ရက္ကေန တိုက္ခိုက္လာမႈေတြကို သံဃမဟာနာယကအေနနဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို့လိုသလို တိုင္ျကားသူရွိဖို့လည္း လိုအပ္ေနတယ္လို့ ရန္ကုန္တိုင္းသံဃမဟာနာယကအဖြဲ့ ဒုတိယဥကၠ႒ဌ(ယခင္)ဆရာေတာ္ ဦးဂုဏာလကၤ࿿ာရက မိန့္ျကားပါတယ္။

“ဘုန္းျကီးတို့တုန္းက Buddha Bar ကို အေရးယူလာခဲ့တာ။ အဲဒီလူေတြကို ရံုးကိုေခၚျပီး ျသဝါဒေပး ခ်က္ခ်င္းအေရးယူခဲ့တာ။ ဦးသိန္းစိန္ေခတ္ကေပါ့။ အခုက်ရင္ တိုင္းသံဃမဟာနာယကကို ဒါေတြတိုင္ရင္ ေကာင္းမယ္။ အဲဒီလို တိုင္းသံဃမဟာနာယကကို တိုင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလုပ္တာေလ။ အဲဒါမွ တို့က ဒီလူေတြကို စာထုတ္၊ ဆင့္ေခၚျပီးေတာ့ ေနာင္ဒါမ်ိုးမလုပ္ပါဘူးဆိုတာကို ဝန္ခံကတိထိုး၊ ဒါမ်ိုးလုပ္ခဲ့တာ။ အဲဒီလိုမ်ိုး လုပ္ဖို့ဆိုရင္ တိုင္တဲ့သူလိုမယ္” လို့ ဆရာေတာ္ဦးဂုဏာလကၤ࿿ာရက မိန့္ျကားပါတယ္။

တစ္ဖက္မွာလည္း သာသနာေရးနွင့္ ယဉ္ေက်းမႈဝန္ျကီးဌာနဟာ SMMT နဲ့ ပူးေပါင္းျပီး ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္လာမႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို့ကို ေနွာင့္ေနွးပ်က္ကြက္ေနတာ ျမင္ေနရသလို လူမႈကြန္ရက္မွာ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္မႈေတြကလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာတာ ေတြ့ေနရပါတယ္။

Memes လုပ္ သေရာ္တာဟာလည္း ေစာ္ကားတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္သလို အနုပညာကို ခုတံုးလုပ္ျပီး ဗုဒၶဘာသာကို ပံုဖ်က္ေစာ္ကားတာကလည္း ဗုဒၶဘာသာကို ယံုျကည္ကိုးကြယ္သူေတြရဲ့ ဘာသာေရးယံုျကည္စိတ္ကို နာက်င္ေစပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိုး ဗုဒၶဘာသာကို ယံုျကည္ကိုးကြယ္သူေတြရဲ့ ဘာသာေရးယံုျကည္စိတ္ကို နာက်င္ေစေအာင္ လုပ္လာမႈေတြ မ်ားျပားလာေပမယ့္ ကာကြယ္ေပးခံရမႈ မရွိဘူးလို့လည္း မေကြးေက်ာင္းဆရာေတာ္ ဦးပါေမာကၡက မိန့္ျကားပါတယ္။

“၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၆၃ မွာ နိုင္ငံေတာ္ကေနျပီးေတာ့ အသိအမွတ္ျပုထားတဲ့ ဘာသာ၊ သာသနာေတြကို တတ္နိုင္သမွ် ကူညီေစာင့္ေရွာက္ရမယ္လို့ ျပ႒ဌာန္းထားတာ ရွိတယ္။ သို့ေသာ္လည္းပဲ လက္ေတြ့မွာ ဘာမွလုပ္ေဆာင္ထားတာေတြ မေတြ့ရဘူး။ ဘုန္းျကီးတို့ ဘုန္းေတာ္ျကီးသင္ေက်ာင္းနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ေစာ္ကားခံရလို့ စစ္ကိုင္းတရားရံုးမွာ ေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ ဗုဒၶဘာသာကို အေလးထားျပီး ေဆာင္ရြက္ေပးတာကို မေတြ့ရတာေတြ ရွိတယ္။ ဘုန္းျကီးတို့ ျမင္းျခံမွာ ၉၆၉၊ အားလံုးေပါင္းေတာ့ ၂၄ ပစၥည္းျခံရံျပီး အေသာကေက်ာက္တိုင္မွာ အေသာကမင္းျကီးရဲ့ သာသနာျပုပံု အေျကာင္းကို အနၱရာယ္မ်ားတယ္ဆိုျပီး ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ုပ္ေရးမႉးကေနျပီးေတာ့ လုပ္တာေတြအေပၚမွာလည္း ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းမရွိဘူး။ ျပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းေလာက္ကလည္း တမူးမွာ ဆိုင္းအဖြဲ့တစ္ခုကေနျပီးေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ သာသနာအေပၚ ေစာ္ကားသြားတာေတြရွိတယ္။ အခုလည္း အြန္လိုင္းေပၚမွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားထားတဲ့ ထဘီပံုေတြ လုပ္တယ္။ အဲဒီလို ကိစၥရပ္မ်ိုးေတြဟာ နိုင္ငံေတာ္က သိန္းေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ၊ သန္းေပါင္း  ၆၄၀ဝ ေက်ာ္ေလာက္ အကုန္အက်ခံျပီး လုပ္ထားတာေတြက ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားခြင့္ျပုထားသကဲ့သို့ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ့ရွိရတယ္။ ဒါ့ေျကာင့္မို့လို့ သာသနာေရးဝန္ျကီးဌာန၊ နိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယက အစရွိေသာ ပုဂၢိုလ္ျကီးမ်ားကလည္း ဒီလိုကိစၥမ်ိုးေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္အေရးယူေပးပါလို့ ဘုန္းျကီးအေနနဲ့ ေတာင္းဆိုပါတယ္” လို့ ဆရာေတာ္ဦးပါေမာကၡက မိန့္ျကားပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုး လူမႈကြန္ရက္မွာ ေစာ္ကားေနတာေတြကိုသာ အစိုးရဘက္က ေစာင့္ျကည့္အေရးယူဖို့ ပ်က္ကြက္ေနဦးမယ္ဆိုရင္ အမွိုက္ကစ၊ ျပသာဒ္မီးေလာင္ျပီး ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းေတြ ျပန္လည္ျဖစ္လာနိုင္မႈအေပၚ သတိျပုဆင္ျခင္ဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ လူမ်ိုးအခ်င္းခ်င္းအျကားနဲ့ ဘာသာဝင္အခ်င္းခ်င္းအျကား ခ်စ္ျကည္စြာေနထိုင္ေနမႈေတြနဲ့ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြကို ျပန္ျပီးေတာ့ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူးဆိုရင္ လူမႈကြန္ရက္ကေန စတင္ေနတဲ့ မီးပြားေတြကို ျကိုတင္ျငွိမ္းသတ္ထားဖို့ လိုသလို ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ့ ဘာသာေရးယံုျကည္စိတ္ကို အဖန္ဖန္ အထပ္ထပ္ ေစာ္ကားေနတာေတြကိုလည္း ေစာင့္ျကည့္အေရးယူဖို့ လိုအပ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိုး ေစာင့္ျကည့္ထိန္းေက်ာင္းျပီး အမုန္းစကားေတြ မျပန့္ပြားရေအာင္၊ ဘာသာေရး နာက်င္စိတ္ေတြ ပိုျပီးေတာ့ ျကီးထြားမလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို့ကလည္း NLD အစိုးရမွာ တာဝန္ရွိေနတာနဲ့ သီရိလကၤ࿿ာလိုမ်ိုး မျဖစ္လာဖို့အတြက္ ဗုဒၶဘာသာဟာ လူမႈကြန္ရက္မွာ ေစာ္ကားစရာျဖစ္လာေနတဲ့ အေျခအေနကို ထိန္းေက်ာင္းေပးပါလို့ပဲ NLD အစိုးရနဲ့တကြ သက္ဆိုင္တဲ့ ဝန္ျကီးဌာန၊ အဖြဲ့အစည္းေတြကို ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။