Friday, May 17, 2019

လြတ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းျမစ္ (သုိ႔မဟုတ္) ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ အသက္ေသြးေၾကာ

ျမစ္ဖ်ားခံရာကေန ပင္လယ္ သမုဒၵရာထဲစီး၀င္တဲ့အထိ တစ္စုံ တစ္ရာအေႏွာင့္အယွက္မရွိ သ ဘာ၀အတိုင္း လြတ္လြတ္လပ္ လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္ ေတြဟာ လြတ္လပ္စြာရွင္သန္စီး ဆင္းေနတဲ့ျမစ္ေတြပါပဲ။ တစ္စုံ တစ္ရာအေႏွာင့္အယွက္မရွိဆုိ တာ လူသားေတြက သူတို႔ရဲ႕ရွင္ သန္ရပ္တည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ျပဳျပင္ဖန္တီး ထားတာမ်ိဳးမရွိတာကုိ ဆုိလုိတာ ပါ။ ျမစ္ေတြ လြတ္လပ္စြာရွင္သန္ စီးဆင္းတယ္ဆုိတာ ကမၻာ့သဘာ ၀ပဲ၊ ဘာမ်ားဆန္းလဲလုိ႔ ေတြးမိ ေကာင္းေတြးမိပါလိမ့္မယ္။
ကမၻာ့ အရွည္ဆုံးျမစ္ ၂၄၆ သြယ္ထဲက သုံးပုံတစ္ပုံစြန္းစြန္းေလာက္ပဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီး ဆင္းႏုိင္ပါေတာ့တယ္။ မုိင္ေပါင္း ၆၀၀ (၁,၀၀၀ ကီလုိမီတာ)ေက်ာ္ ရွည္တဲ့ကမၻာ့ျမစ္ႀကီး ၉၁ စင္းထဲက ၂၁ စင္းပဲလြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွင္သန္စီးဆင္းႏုိင္ပါေတာ့တယ္။ လြတ္လပ္စြာရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ မဟာျမစ္ႀကီးမ်ားဆုိပါေတာ့။ အေရွ႕ေတာင္အာရွတစ္ခြင္လုံးမွာမွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ မဟာျမစ္ႀကီးဆုိလုိ႔ ဧရာ၀တီျမစ္နဲ႔ သံလြင္ျမစ္ပဲက်န္ပါေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္ေတြက ဘာေတြမ်ားအေရးပါလဲလုိ႔ေမး စရာရွိပါတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္ လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ျမစ္ ေတြဟာ သူစီးဆင္းရာလမ္း ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ေရ လႊမ္းလြင္ျပင္ေတြကုိ အနည္အ ႏွစ္ေတြ သယ္ေဆာင္ပုိ႔ခ်ေပးပါ တယ္။ ဒီအနည္အႏွစ္ေတြက ေရ လႊမ္းႏုိင္တဲ့အႏၲရာယ္ကုိ ေလ်ာ့ ပါးေစသလုိ မုိးေခါင္ႏုိင္တဲ့အလား အလာကုိလည္း နည္းပါးေစပါ တယ္။ ျမစ္ေတြက သယ္ေဆာင္ ပုိ႔ခ်လုိက္တဲ့ အနည္အႏွစ္ေတြ ဟာ သက္ရွိေတြရွင္သန္ႏုိင္တဲ့၀န္း က်င္ကုိ ဖန္တီးေပးၿပီး သစ္ပင္ ေတြအပါအ၀င္ လူသားေတြနဲ႔ တိရစၧာန္ေတြအတြက္ စားစရာ အာဟာရရင္းျမစ္ ျဖစ္ေပၚေစပါ တယ္။

 ဒါ့အျပင္ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚ ေဒသေတြကုိ ျမင့္တက္လာတဲ့ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အႏၲ ရာယ္ကေန ကာကြယ္ေပးတာကလည္း ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ သယ္ေဆာင္လာၿပီး ပုိ႔ခ်လုိက္တဲ့ ဒီအနည္အႏွစ္ေတြပါပဲ။ ျမစ္ ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ သယ္ ေဆာင္လာတဲ့ အနည္အႏွစ္ေတြ သာမရွိခဲ့ရင္ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚေဒသ ေတြဟာ ျမင့္တက္လာတဲ့ ပင္ လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ နစ္ ျမဳပ္သြားမွာပါ။

 လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္ သန္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္ေတြဟာ ေရခ်ိဳငါးေတြေပါက္ဖြားရွင္သန္ ႏုိင္တဲ့သဘာ၀၀န္းက်င္ကုိ ဖန္တီး ေပးပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသာ ကမၻာ့ျပည္သူေတြဟာ ရွင္ သန္ရပ္တည္ႏုိင္ဖုိ႔ ေရခ်ိဳငါးေတြ အေပၚ မွီခုိေနရတာပါ။ ရာသီအ လိုက္ ျမစ္ေရစီးဆင္းမႈနဲ႔ ျမစ္ရဲ႕အ ပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲလုိ သဘာ၀ အေၾကာင္းျခင္းရာေတြဟာ ေရခ်ိဳ ငါးေတြ ေပါက္ဖြားရွင္သန္ဖုိ႔ အင္ မတန္ပဲ အေရးပါပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ ေရခ်ိဳငါးရင္းျမစ္သယံ ဇာတထိန္းသိမ္းေရးမွာ လြတ္ လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းေန တဲ့ ျမစ္ေတြဟာ အင္မတန္ပဲအေရးႀကီးပါတယ္။

ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္မ်ိဳးႏြယ္ေပါင္း ၁၆,၇၀၄ မ်ိဳးအေပၚ ေလ့လာသုေတသနျပဳလုပ္မႈအရ ေရခ်ိဳငါးမ်ိဳးစိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ ကြယ္ေပ်ာက္မႈဟာ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ ၀န္းက်င္ေလာက္ကစၾကည့္ရင္ ပ်မ္းမွ် ၈၃ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကုိၾကည့္ရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္ေတြထိန္းသိမ္းေရးက ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေပါင္း စုံဆက္လက္ရွင္သန္ေရးအတြက္ အင္မတန္ပဲ အေရးႀကီးတယ္ဆုိတာဟာ ေပၚလြင္ပါတယ္။ ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က သဘာ၀အေလ်ာက္ စီးဆင္းေနတဲ့ျမစ္ေတြဟာ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ေရေအာက္ေရကြန္ရက္ကုိ ဖန္တီးေပးပါတယ္။ တစ္ေန႔တျခားတုိးပြားလာေနတဲ့ ကမၻာ့လူဦး ေရေၾကာင့္ ေျမေအာက္ေရအရင္း အျမစ္လုံးပါးပါးလာတာကုိၾကည့္ ရင္ ဒီအခ်က္က ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးတယ္ဆုိတာကုိ သုံး သပ္လုိ႔ရပါတယ္။

ကမၻာ့လူသားေတြအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးပါတဲ့ ျမစ္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ လြတ္လပ္စြာရွင္သန္စီးဆင္းေန ေသာျမစ္မ်ားဆုိတာကုိ တိတိက် က်အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိဖုိ႔ လုိအပ္ပါ တယ္။ Mc Gill တကၠသုိလ္၊ ကမၻာ့ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ရန္ပုံေငြ အဖြဲ႕ (World Wildlife Fund -WWF)နဲ႔ တျခားအဖြဲ႕အစည္း ေတြကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ႏုိင္ငံတကာ သုေတသနပညာရွင္ ၃၄ ဦးဟာ ကမၻာတစ္၀န္းက ျမစ္မ်ိဳးစုံကုိ အရွည္ကီလုိမီတာ ၁၂ သန္းအထိ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီသုေတသန ပညာရွင္အဖြဲ႕က လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းေနေသာျမစ္ ဟုတ္၊ မဟုတ္ သတ္မွတ္ႏုိင္တဲ့အခ်က္ ေလးရပ္ကုိ ထုတ္ျပန္္ခဲ့ပါတယ္။

 ပထမအခ်က္ကေတာ့ အစုန္၊ အဆန္လႈပ္ရွားႏုိင္မႈ (Longitudinally)ပါ။ ငါးနဲ႔ေရခ်ိဳ သတၱ၀ါေတြဟာ ျမစ္ကုိဆန္တက္ ႏုိင္သလုိ အာဟာရဓာတ္ေတြနဲ႔ အနည္အႏွစ္ေတြ အပါအ၀င္ ေရဟာ ျမစ္ကုိစုန္ဆင္းပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ေရလႊမ္း ေရဆုတ္ (Laterally)ပါ။ ျမစ္ ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ေျမ ျပင္ကုိ ေရလႊမ္းတဲ့အခါ ငါးေတြ အတြက္ အေရးပါတဲ့အာဟာရ ဓာတ္ေတြကုိ သယ္ေဆာင္ေပး သြားသလုိ ေရျပန္က်တဲ့အခါမွာ လည္း ေျမျပင္ေပၚက အာဟာရ ဓာတ္ေတြကုိ ျမစ္ထဲဆြဲယူေပးပါ တယ္။ တတိယအခ်က္က ထက္ ေအာက္ဆက္စပ္မႈ (Vertically) ပါ။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္ စီးဆင္းေနတဲ့ျမစ္ေတြဟာ ေျမ ေအာက္ေရသယံဇာတရင္းျမစ္ ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ပါ တယ္။ စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ ျမစ္ေရစီးေၾကာင္းယာယီေျပာင္း လဲမႈ (Temporally)ပါ။ လြတ္ လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းေန တဲ့ ျမစ္ရဲ႕ေရစီးေၾကာင္းဟာ ျပတ္ ေတာင္းျပတ္ေတာင္း ႀကိဳးၾကား ႀကိဳးၾကား  ေျပာင္းလဲတတ္ပါ တယ္။

ဒါေၾကာင့္ Mc Gill တကၠ သုိလ္ရဲ႕ပညာရွင္ Gunther Grill ကုိ ကုိးကားေျပာရရင္ ကမၻာ့ျမစ္ ႀကီးေတြဟာ ကမၻာေျမျပင္၊ ေျမ ေအာက္ေရသယံဇာတနဲ႔ ကမၻာ့ ေလထုကုိဆက္စပ္ေပးတဲ့ အင္မ တန္သိမ္ေမြ႕တဲ့ကြန္ရက္ကုိ ဖန္ တီးတည္ေဆာက္ေပးထားပါ တယ္။ ကမၻာ့ထိပ္သီးေရခ်ိဳသိပၸံ ပညာရွင္ Michele Thieme က ေတာ့ ‘‘ျမစ္ေတြဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကမၻာေျမႀကီးရဲ႕ အသက္ေသြး ေၾကာေတြပါပဲ’’ တဲ့။ ေျပာခ်င္တာ က အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတစ္ ခုလုံးမွာမွ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွင္သန္စီးဆင္းေနတဲ့ မဟာျမစ္ ဆုိၿပီး ႏွစ္စင္းတည္းသာက်န္ေတာ့ တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ ( ၁,၃၇၀ မုိင္ ရွည္လ်ားပါတယ္)နဲ႔ သံလြင္ျမစ္ (၁,၇၄၉ မုိင္)တို႔ဟာ တိုင္းရင္း သားျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာပါ။ အသက္ ေသြးေၾကာျဖစ္တဲ့အတြက္ မျဖစ္ ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

အသက္ေသြးေၾကာလုိ႔ေျပာ ရတာက အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ျမစ္ေတြရဲ႕ သဘာ၀အေလ်ာက္ စီးဆင္းမႈကုိ ကန္႔သတ္ဟန္႔တား လုိက္မယ္ဆုိရင္ ေဂဟစနစ္က ကမၻာ့လူသားေတြ ရွင္သန္ရပ္ တည္ေရးအတြက္ ဖန္တီးေပး ထားတဲ့ေကာင္းက်ိဳးျခင္းရာေတြ ကုိ ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားႏုိင္ေစပါ တယ္။ အေျခအေနသိပ္ဆုိးခဲ့ရင္ လုံး၀ဆုံး႐ႈံးတဲ့အထိကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္ ပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀န္းမွာရွိတဲ့ ျမစ္ေတြကုိ ေလ့လာတဲ့အခါ ျမစ္ ေတြရဲ႕သဘာ၀အေလ်ာက္ စီး ဆင္းမႈကုိ ဆုံး႐ႈံးေစတဲ့အဓိကအ ေၾကာင္းတရားဟာ ေရကာတာနဲ႔ ေရေလွာင္ကန္ေတြတည္ေဆာက္ မႈပါ။ ပညာရွင္ေတြရဲ႕သုေတသန ျပဳလုပ္မႈအရ ကမၻာတစ္၀န္းအ ႀကီးစား ေရကာတာေပါင္း ၆၀,၀၀၀ ၀န္းက်င္ရွိၿပီး ေရအား လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ၃,၇၀၀ ၀န္း က်င္ဟာ လက္ရွိမွာ စီမံကိန္းေရး ဆြဲဆဲ (ဒါမွမဟုတ္)တည္ေဆာက္ ဆဲအဆင့္မွာရွိပါတယ္။

ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ Gunther Grill က ‘‘ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ျမစ္ေတြဟာ သဘာ၀အေလ်ာက္ စီးဆင္းမႈျပတ္ေတာက္ပိတ္ဆုိ႔မႈရဲ႕ ဆုိးက်ိဳးဒဏ္ကုိ အဆက္မျပတ္ခံရပါတယ္။ ဒီအေျခအေနဟာျမစ္ေတြရဲ႕လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းမႈက ဖန္တီးေပးတဲ့လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကုိ ထိခုိက္ပ်က္စီးေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲမ်ိဳးစုံရွင္သန္ရပ္တည္ႏုိင္ေရးကုိ အႀကီးအက်ယ္ထိခုိက္ေစၿပီး ေဂဟစနစ္ရဲ႕မရွိမျဖစ္လုပ္ငန္းေတြကုိပါ ပ်က္စီးေစပါတယ္’’ ဆုိၿပီး ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀န္းက ျမစ္ေတြအေၾကာင္း အစီ ရင္ခံစာေရးသားတင္ျပရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ Michele Thieme က ‘‘ခင္ဗ်ား နားမလည္တဲ့ကိစၥ (ဒါမွမဟုတ္) မသိတဲ့ကိစၥကုိ ခင္ဗ်ားစီမံခန္႔ခြဲလုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာ အင္မတန္မွန္ ကန္တဲ့ကိစၥပါ’’ လုိ႔ ေထာက္ျပခဲ့ တာကေတာ့ အေလးအနက္ သုံး သပ္ရမယ့္ကိစၥပါ။

ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ထင္ သာျမင္သာတဲ့ကိစၥက ေရကာ တာေတြေၾကာင့္ ျမစ္ေတြရဲ႕လြတ္ လြတ္လပ္လပ္ရွင္သန္စီးဆင္းမႈ ထိခုိက္ပ်က္စီးသြားတဲ့အခါ သက္ ရွိဇီ၀ေတြေပါက္ဖြားရွင္သန္ႏုိင္တဲ့ ၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈနဲ႔အတူ ေရခ်ိဳ ငါးမ်ိဳးစိတ္အေတာ္မ်ားမ်ားပါ ဆုံး ႐ႈံးေပ်ာက္ကြယ္သြားတာပါ။ ဒါ ေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္ Herman Wanningen က ‘‘ေရအားလွ်ပ္ စစ္ဟာ ျပန္လည္ျပည့္ၿဖိဳးၿမဲစြမ္း အင္ဟုတ္ေကာင္းဟုတ္ပါလိမ့္ မယ္။ ဒါေပမဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ကုိ မထိခိုက္၊ မပ်က္စီးေစဘူး ဆုိတာကေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး’’ လုိ႔ ေထာက္ျပေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္အေနာက္ပိုင္းကကုိလံဘီယာျမစ္ဆုိရင္ ကမၻာ့အႀကီးဆုံးဆုိတဲ့ ဆယ္လ္မြန္ငါးေတြ ရွင္သန္က်က္စားခဲ့တဲ့ျမစ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကုိလံဘီယာျမစ္မွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္လုိက္တဲ့အခါ  ဒီငါးမ်ိဳးစိတ္ကုိကုိလံဘီယာျမစ္ထဲမွာ လုံး၀မေတြ႕ရေတာ့ပါဘူး။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာဆုိရင္လည္း Ghezouba နဲ႔ Three Gongos ေရကာတာလုိ ဧရာမေရကာတာ ႀကီး တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ကမၻာ့အႀကီးမားဆုံးေရခ်ိဳငါးမ်ိဳး စိတ္ (Chinese Paddlefish)ကုိ မ်ိဳးတုံးေစခဲ့ပါတယ္။ ေရကာတာေတြဟာ မုိင္ေပါင္းမ်ားစြာေရႊ႕ ေျပာင္း ကူးခပ္ရတဲ့ငါးေတြအ တြက္ အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့အဟန္႔ အတား၊ အႏၲရာယ္ပါပဲ။ ဩစ ေၾတးလ်ႏိုင္ငံဆုိရင္ ေရကာတာ အပါအ၀င္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးစီမံ ကိန္းေတြေၾကာင့္ တစ္ႏုိင္ငံလုံးမွာ ရွိတဲ့ ငါးအေရအတြက္ဟာ စက္ မႈဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေခတ္မတိုင္ခင္ကာလနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္လုိက္ရင္ ၁၀ ရာ ခုိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ က်န္ပါေတာ့ တယ္။

ဒါေၾကာင့္ တစ္ကမၻာလုံးမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းဖ်က္ သိမ္းေရးေတြကုိ လုပ္ေဆာင္လာ ပါတယ္။ ဒီႏုိင္ငံေတြထဲမွာတ႐ုတ္ ႏုိင္ငံလည္း ပါပါတယ္။ အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံမွာဆုိရင္လည္း ေရကာ တာ ၁,၅၀၀ ေလာက္ကုိ ဖယ္ရွား ဖ်က္ဆီးၿပီးပါၿပီ။ ပစိဖိတ္အ ေနာက္ေျမာက္ပုိင္းမွာရိွတဲ့ Elwha  ျမစ္ေပၚကေရကာတာႏွစ္ခု (Elwha and Glines Canyon Dans)ကုိ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ေတြမွာ ဖယ္ရွားဖ်က္ဆီးခဲ့ပါ တယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ Elwha  ျမစ္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကြယ္ ေပ်ာက္သြားခဲ့တဲ့ ငါးမ်ိဳးစိတ္ေတြ (ဥပမာေပးရရင္ Sockeye Salmon နဲ႔ Bull Trout တို႔ပါ) ျပန္ လည္က်က္စားရွင္သန္လာခဲ့ပါ တယ္။ ဥေရာပမွာဆုိရင္လည္း Dam Removal Europe ဆုိတဲ့ ေရကာတာဖယ္ရွားရွင္းလင္းေရး လႈပ္ရွားမႈကုိ ျမင္ေတြ႕ေနရပါၿပီ။

ကမၻာတစ္လႊားက ပညာရွင္ ၃၄ဦးရဲ႕ ေလ့လာသုေတသနျပဳလုပ္မႈအရ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ရွင္ သန္စီးဆင္းေနတဲ့ျမစ္ေတြဟာ ကမၻာ့လူသားေတြ ရွင္သန္ရပ္ တည္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္အ သက္ေသြးေၾကာဆုိတာ ပုံေပၚ ထင္ရွားလာပါၿပီ။ အမိႏုိင္ငံေတာ္ ႀကီးမွာ လြတ္လပ္ရွင္သန္တဲ့ျမစ္ ေတြ ထာ၀ရစီးဆင္းေစရမယ္ဆုိ တဲ့သႏၷိ႒ာန္ကုိ တညီတၫြတ္ တည္း ခ်ၾကရေအာင္ပါ။

No comments:

Post a Comment