ကြ်န္ေတာ္တို့အတြက္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုတာ ဘာအဓိပၸာယ္လဲ ဆိုတာျပဖို့ အရွင္းဆံုး နည္းလမ္းကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး မရွိတဲ့အခါ ဘာျဖစ္မလဲလို့ ေန့စဉ္ဘဝကို ျပန္စဉ္းစား ျကည့္လိုက္ဖို့ပါပဲ။ ■ ဒြိုက္ဒီအိုင္စင္ေဟာင္းဝါး (၁၈၉၀-၁၉၆၉) ၃၄ ဦးေျမာက္ အေမရိကန္သမၼတ
Oxford English Dictionary ၌ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး (Rule of Law) အား လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း ဥပေဒနွင့္ပတ္သက္ေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္နွင့္ ျသဇာလွြမ္းမိုးမႈ (အထူးသျဖင့္ လူတစ္ဦးခ်င္းနွင့္ အင္စတီက်ူးရွင္းဆိုင္ရာ အျပုအမူအေပၚ ခ်ုပ္ထိန္းမႈတစ္ရပ္အျဖစ္) သတ္မွတ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ (အစိုးရအဖြဲ့ဝင္မ်ား အပါအဝင္) လူ့အဖြဲ့အစည္းဝင္အားလံုး လူသိရွင္ျကား ထုတ္ျပန္ထားေသာ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားနွင့္ ဥပေဒလုပ္ငန္းစဉ္မ်ားကို အညီအမွ်ခံယူရမည္ဟု သတ္မွတ္ထားေသာ သေဘာတရားျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဟူသည့္ စကားရပ္သည္ နိုင္ငံေရး အေနအထား တစ္ရပ္ကို ရည္ညွြန္းျပီး မည္သည့္သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒစည္းမ်ဉ္းတစ္ရပ္ကိုမွ် ရည္ညွြန္းျခင္း မဟုတ္ေပ။
ယင္းစကားရပ္ အသံုးျပုမႈကို ၁၆ ရာစု၌ ျဗိတိန္နိုင္ငံတြင္လည္းေကာင္း၊ ၁၇ ရာစု၌ ဘုရင္မ်ား၏ တစ္ခ်က္လွြတ္အမိန့္ ခ်ပိုင္ခြင့္ကို ဆန့္က်င္ေဖာ္ျပသည့္ စေကာ့တလန္ သေဘာတရားေရးရာ ပညာရွင္ ဆင္ျမူယယ္ရူသာဖို့ဒ္၏ ေဖာ္ျပခ်က္၌လည္းေကာင္း အေစာဆံုး ေတြ့ရွိရသည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ လူ့အဖြဲ့အစည္းအတြင္း၌ လြတ္လပ္မႈဟူသည္ လြတ္လပ္မႈအေပၚ အစိုးရနွင့္ တစ္သီးပုဂၢလအရ ကန့္သတ္ခ်ုပ္ခ်ုပ္မႈမ်ားမွေန၍ လူတစ္ဦးအေနျဖင့္ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအျပင္ လူတိုင္းအေပၚက်င့္သံုးသည့္ ဥပေဒျပုမႈတစ္ရပ္အားျဖင့္ ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားကို ခံယူျခင္းသာလွ်င္ျဖစ္ေျကာင္း ဂြ်န္ေလာ့က္က ေရးသားခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၁၉ ရာစုတြင္ ျဗိတိသွ်တရားသူျကီး ေအဗြီဒီေဆးေျကာင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဟူသည့္ စကားရပ္မွာ ထပ္မံေခတ္စားလာခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ စကားရပ္သက္သက္ မဟုတ္ေသာ သေဘာတရားကို ေရွးေဟာင္း ေတြးေခၚရွင္မ်ားက သတိျပုမိျပီးသား ျဖစ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အရစၥတိုတယ္က “နိုင္ငံသား မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ မဆိုထက္ တရားဥပေဒက လွြမ္းမိုးျကီးစိုးျခင္းသည္သာလွ်င္ ပို၍မွန္ကန္သင့္ျမတ္ေပသည္” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဟူသည္ ဥပေဒျပုအမတ္မ်ား၊ ဥပေဒထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ့အစည္းမွ သက္ဆိုင္ရာ အရာရွိမ်ားနွင့္ တရားသူျကီးမ်ား အပါအဝင္ လူတိုင္းက ဥပေဒကို ခံယူျခင္းအား ရည္ညွြန္းျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္း အျမင္အရျကည့္လွ်င္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟူသည္ အုပ္စိုးသူမ်ားက ဥပေဒ၏အထက္၌ရွိေနေသာ သက္ဦးဆံပိုင္စနစ္ သို့မဟုတ္ လူနည္းစုက နိုင္ငံေရးအာဏာကို ခ်ုပ္ကိုင္ထားေသာ စနစ္မ်ားနွင့္ ဆန့္က်င္ရပ္တည္၍ေနသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဥပေဒကို လ်စ္လ်ူျပုျခင္း သို့မဟုတ္ အလြဲသံုးစား ျပုျခင္းေျကာင့္ အာဏာရွင္စနစ္မ်ား၌သာမက ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ား၌ပါ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ခ်ို့တဲ့မႈကို ေတြ့ျမင္နိုင္သည္။ အစိုးရတစ္ရပ္အေနျဖင့္ တရားဥပေဒကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ ျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းစဉ္မ်ားကို ထိေရာက္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္နိုင္သည့္အခါ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ယိုယြင္းပ်က္စီးရန္သာ ပိုမို အေလးသာေန ေတာ့သည္။
မည္သည့္နိုင္ငံ၌မဆို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ယိုယြင္းပ်က္စီးလာပါက ျပည္သူလူထု၏ ေန့စဉ္ဘဝမ်ား မလံုျခံုရံုမွ်မက အသက္ေမြးမႈ အလုပ္မ်ားကိုလည္း ေကာင္းစြာ ျပုလုပ္နိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေသာေျကာင့္ သက္ဆိုင္ရာ နိုင္ငံအေနျဖင့္ အလံုးစံု ပ်က္သုဉ္းမႈ လမ္းေျကာင္းဆီသို့သာ ဦးတည္၍ သြားမည္ျဖစ္ပါေျကာင္း The Daily Eleven သတင္းစာက ေရးသားအပ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment